Monografia "Centralna Agencja Fotograficzna 1951-1991" której autorem jest Paweł Miedziński, to książka poświęconą "fabryce fotografii" Centralnej Agencji Fotograficznej (CAF). Agencja powstała w Warszawie w 1951 roku, w celu zapewniania serwisu fotograficznego prasie w latach 1951-1991.

Paweł Miedziński pracował nad książką pięć lat, wykorzystał ostatni moment, aby dotrzeć do świadków, fotoreporterów i dziennikarzy, którzy pomogli mu odtworzyć historię agencji. Korzystał z różnych źródeł, na przykład ze zbiorów Akt Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Archiwum Zakładowego Polskiej Agencji Prasowej czy KC PZPR (Biura Prasy i Wydziału Propagandy). To opowieść wielowątkowa. Centralna Agencja Fotograficzna działająca w okresie 1951-1991 była jedyną w okresie PRL-u agencją fotograficzną udostępniającą prasie serwis fotograficzny. Powstała w wyniku połączenia oddziałów fotograficznych Agencji Publicystyczno-Informacyjnej, Agencji Robotniczej i Filmu Polskiego. Podlegała RSW "Prasa-Książka-Ruch". W 1991 roku została włączona do Polskiej Agencji Prasowej. Książka obejmuje całokształt spraw związanych z drogą zdjęcia od wydarzenia do czytelnika. Opisuje tworzących ją ludzi - fotoreporterów, dziennikarzy, politycznych decydentów. Przedstawia zróżnicowane mechanizmy, które regulowały proces, którego finalnym efektem była publikacja zdjęcia. Czasem następowała ona wiele lat po jego wykonaniu. Przedstawione zostało funkcjonowanie wieloszczeblowej cenzury, wpływ rządzącej monopartii czy tajnej policji politycznej. Znalazły się w niej niepublikowane wcześniej zdjęcia. Odtworzone zostały też kulisy powstania i nieoczywiste losy niektórych dobrze znanych fotografii.

CAF była monopolistą na rynku fotografii prasowej Fotoreporterzy Agencji wykonali około 16 000 000 fotografii Z racji pełnionej funkcji mieli bezpośredni dostęp do najważniejszych osób rządzących Polską, byli w miejscach niedostępnych dla innych fotografów, nie mówiąc już o zwykłych śmiertelnikach. Ich fotografie były drukowane w dziesiątkach dzienników, tygodników, miesięczników. Powielane w milionowych nakładach. Zanim trafiły na szpalty, przechodziły wieloetapową kontrolę. Nie publikowano ich dla satysfakcji autora, lecz w ściśle określonym celu. Branżowy dowcip był pełen szyderstwa: „Nic tak nie CAFnęło fotografii jak CAF" Czy w istocie? Jakie zatem były te zdjęcia? Kto je tworzył? Jaką drogę przechodziły, nim trafiły do czytelnika? Co przedstawiały? Na te właśnie pytania staram się odpowiedzieć w niniejszej pracy.

W pewnym stopniu inspiracją do napisania wieloaspektowej historii CAF była publikacja poświęcona międzynarodowej agencji fotograficznej, której siedziba mieści się w Paryżu - "Magnum" To monumentalne dzieło - na ponad 500 stronach opisano jej historię oraz przedstawiono alfabetycznie członków, bogato ilustrując ich dokonania. Ponieważ wielokrotnie pro-wadziłem kwerendę w zasobach CAF, postanowiłem przygotować podobną pozycję, ale związaną z polską agencją. Praca, pierwotnie zaplanowana jako album, stopniowo zmieniała swoją koncepcję. Natrafiłem na poważne problemy, których nie miał autor Magnum Stories - w Polsce Ludowej przez wiele lat nie przywiązywano wagi do praw autorskich. Stąd na przykład nie ma możliwości, aby przypisać autorstwo wielu pracom z pierwszej połowy lat pięćdziesiątych. Równocześnie, z rozmów z wieloma osobami - fotoreporterami, dziennikarzami wyłaniał się ciekawy i nieuchwytny w źródłach pisanych obraz Agencji, który warto było utrwalić. Biorąc pod uwagę fakt, że do tej pory nie ukazała się drukiem żadna praca na ten temat, a jednocześnie był to ostatni moment, by uzyskać relacje świadków i uczestników zdarzeń, podjąłem decyzję napisania pracy obejmującej całość zagadnienia - od powstania Agencji do jej likwidacji 40 lat później. Założeniem było opisanie nie tylko skomplikowanej struktury, ale także ludzi ją tworzących - zarówno fotoreporterów, jak i dziennikarzy piszących. (...)

Paweł Miedziński

Książka jest skróconą i uzupełnioną wersją pracy doktorskiej obronionej przez autora w Instytucie Historii PAN w 2019 roku.

Publikacja powstała we współpracy z Polską Agencją Prasową.

Książka zwyciężyła w plebiscycie "Historia Zebrana" na najlepszą książkę historyczną II półrocza 2021. Książka otrzymała nagrodę jury w kategorii "W rolach głównych".

Centralna Agencja Fotograficzna 1951-1991. CAF

• Autor: Paweł Miedziński
• Redakcja i korekta: Katarzyna Kowalska
• Projekt graficzny, skład, łamanie: Syfon Studio
• Przygotowanie do druku: Marcin Dąbrowski
• Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej
• Rok wydania: 2021
• ISBN: 978-83-8229-169-8
• Ilość stron: 496
• Wymiary: 245x338mm
• Oprawa: twarda
• Język: polski
• Wydanie: pierwsze