Kilka słów o filtrach fotograficznych. Umożliwiają one zdjęcia w bardzo trudnych warunkach, poprawiają kontrast, kolor, podkreślają to co ważniejsze w kadrze, Można uzyskać wiele efektów specjalnych, umożliwiają nam przedstawienie rzeczywistości nieco inaczej, stanowią również dobrą ochronę przedniej soczewki obiektywu przed uszkodzeniami i zanieczyszczeniami.
Pamiętajmy jednak, że stosując filtry w sposób nieprzemyślany łatwo jest "popsuć" zdjęcie. W wielu sytuacjach nieodpowiedni filtr, lub filtr złej jakości może spowodować niepotrzebne zniekształcenia , utratę ostrości, inne odwzorcowanie barw itp. a w rezultacie efekt końcowy - zamiast poprawić - skutecznie "zmieni" nam nasze zdjęcie.
Filtr UV
Ma za zadanie wyeliminowanie promieniowania ultrafioletowego. Promieniowanie to, niewidoczne dla ludzi, na zdjęciu może spowodować lekko niebieskawe zabarwienie, negatywy kolorowe są w pewnym stopniu uczulone na ten typ promieniowania ultrafioletowego. Efekt jest szczególnie objawia się w górach (często mylony jest z zwyczajną mgłą, która na zdjęciach kolorowych powinna być biała). Promieniowanie ultrafioletowe jest silnie wchłaniane przez atmosferę, dlatego na nizinnych terenach jest znacznie mniej odczuwalne.
Podstawowy filtr UV nie ma żadnego zabarwienia. Nie wprowadza dominanty barwnej, nie zmienia również warunków ekspozycji. Z tego względu wiele osób fotografujących wcale go nie zdejmuje, stosując go jako swego rodzaju ochronę przedniej soczewki w obiektywie przed uszkodzeniami i zanieczyszczeniami.
Filtry Skylight
To filtry o zabarwieniu lekko różowym, szczególnie przydatne w fotografii motywów, które robią wrażenie "zimnych" - oświetlonych jasnobłękitnym niebem, nie oświetlone bezpośredniego przez światło słoneczne. Filtry Skylight nadają dość naturalne kolory np. ludzkiej skórze. Stosowane oznaczenia: podstawowy filtr: 1A (Skylight 1A, albo Haze 1A) oraz 1B (Skylight 1B, Haze 1B) - mocniejszy, poza właściwościami 1A minimalnie rozjaśnia zieleń. Znacznie rzadziej używane są filtry o oznaczeniach: 2A, 2B, 2C, 2E absorbujące ultrafiolet w paśmie 400nm (19 - 100%).
Filtr polaryzacyjny
W fotografii i filmie najczęściej wykorzystuje się go do zmniejszenia odblasków światła od powierzchni niemetalicznych, takich jak szyby lub lustro wody. Drugim zastosowaniem tego filtra jest "podciągnięcie" kolorów nieba i zwiększenie kontrastów błękitnego nieba a białymi obłokami.
Efekt jest najsilniejszy gdy fotografujemy prostopadle do kierunku padania promieni słonecznych. Stosując filtry polaryzacyjne z obiektywami szerokokątnymi (o kącie widzenia około 80 stopni lub więcej) należy uważać, jeśli celem jest wpłynięcie na kolory nieba (nierównomierny kolor i kontrastowość). Te filtry są też zazwyczaj grubsze od innych i mogą spowodować winietowanie (przyciemnienie rogów zdjęcia).
Zarówno światło odbite od szyby czy wody, jak i światło rozproszone w atmosferze jest częściowo spolaryzowane. Swoje zadanie polaryzator spełnia poprzez wyeliminowanie światła spolaryzowanego w jakiejś konkretnej płaszczyźnie (np. odbitego od szkła).
Wielkość efektu działania filtra polaryzacyjnego regulujemy poprzez pokręcanie nim (ustawienie płaszczyzny polaryzacji). Należy pamiętać, że obiektywy z przednią soczewką kręcącą się podczas "ostrzenia" mogą spowodować, ze ustawiony filtrem efekt zniknie po wyostrzeniu. W takim przypadku należy najpierw ustawić ostrość a dopiero potem regulować wielkość żądanego efektu filtrem. Poważnym minusem tego filtra jest znaczne pochłanianie światła.
Są dwa rodzaje filtrów polaryzacyjnych: cyrkularny (zwany też kołowym) i linearny.
Filtry konwersyjne, korekcyjne, itp.
Film oddaje barwy naturalnie tylko wtedy, jeśli jest użyty w takim oświetleniu do jakiego rodzaju światła był przeznaczony. Istnieją filmy przystosowane do światła dziennego i sztucznego. Jeśli wykonamy w świetle dziennym zdjęcia na filmie do światła sztucznego - wyjdą z niewielkim zabarwieniem niebieskiego. Jeśli w świetle sztucznym użyjemy filmu do światła dziennego - mogą otrzymać zabarwienie pomarańczowe, różowe czy nawet czerwone.
Typ filtra | Uzyskany efekt | Zastosowany film do światła | Zastosowanie |
80A | Oziębienie | Dziennego | przy świetle sztucznym (żarowym) |
80B | Oziębienie | Dziennego | przy świetle halogenowym lub świetle sztucznym (żarowym) |
80C | Oziębienie | Dziennego | przy żarówkach błyskowych |
85B | Ocieplenie | Sztucznego | przy świetle dziennym lub świetle lamp błyskowych odpowiadających światłu dziennemu |
85C | Ocieplenie | Sztucznego | w warunkach jak powyżej - o mniejszej gęstości niż 85B - daje efekt nieco "zimniejszych" barw |
81 | Ocieplenie | Dziennego | przy ostrym świetle słonecznym lub dniu pochmurnym w celu redukcji niebieskawej dominanty w zacienionych partiach obrazu, zdecydowanie ociepla obraz |
82 | Oziębienie | Dziennego | przy świetle dziennym, dla redukcji czerwonawej dominanty (efekt przeciwny do serii 81) |
Różnym barwom światła odpowiada różna energia promieniowania określana temperaturą barwową mierzoną w skali Kelvina, umownie określono, że światło dzienne ma 5500K, a światło sztuczne to występujące najczęściej podczas fotografowania : 3200K (oczywiście wskazane temperatury barwowe światła zarówno wahają się w dość szerokim zakresie - i dlatego wymaga się tak dużej gamy różnych filtrów).
Filtr 85B (pomarańczowy) pozwala na wykonanie zdjęć przy świetle dziennym na filmie barwnym do światła żarowego, a filtr 80A (niebieski) zupełnie odwrotnie: przy świetle żarowym (halogenowym) na filmie do światła dziennego. Założenie folii 80A na lampy żarowe 3200K daje oświetlenie studia światłem dziennym (5500K). Założenie 85B na lampę błyskową powoduje błysk o temperaturze barwowej światła żarowego (3200K), co bywa przydatne przy pracy we wnętrzach oświetlonych światłem żarowym na filmie do światła żarowego.
Proszę zapoznać się ze szczegółowym wykazem filtrów wraz z opisem w jaki sposób zmieniają n temperaturę barwową i jaka wymagana jest korekcja czasu naświetlania lub przysłony.
Symbol | Kolor | Konwersja temp. barw. | Korekcja eksp. [EV] |
80A | niebieski | 3200=>5500K | +2 |
80B | niebieski | 3400=>5500K | +1 2/3 |
80C | niebieski | 3800=>5500K | +1 |
80D | niebieski | 4200=>5500K | +1/2 |
81 | żółtawy | 3300=>3200K | +1/3 |
81A | żółtawy | 3400=>3200K | +1/3 |
81B | żółtawy | 3500=>3200K | +1/3 |
81C | żółtawy | 3600=>3200K | +1/3 |
82D | żółtawy | 3700=>3200K | +2/3 |
81EF | żółtawy | 3850=>3200K | +2/3 |
82 | niebieskawy | 3100=>3200K | +1/3 |
82A | niebieskawy | 3000=>3200K | +1/3 |
82B | niebieskawy | 2900=>3200K | +2/3 |
83C | niebieskawy | 2800=>3200K | +2/3 |
85 | pomarańczowy | 5500=>3400K | +2/3 |
85B | pomarańczowy | 5500=>3200K | +2/3 |
85C | pomarańczowy | 5500=>3800K | +1/ |
Filtry do fotografii czarno - białej
Poza filtrami ogólnego stosowania (takimi jak: UV, polaryzacyjne, czy filtry efektowe , które niezależnie czy do fotografii barwnej, b-w - dają te same efekty) istnieje gama filtrów przeznaczonych tylko do fotografii b-w.
Filtry szare
Filtr szary lub zestawy kilku filtrów mają zastosowanie w przypadku, kiedy zależy nam na znacznym przedłużeniu czasu naświetlania. Przykładem może być wykonanie zdjęcia, na którym nie powinno być poruszających się ludzi, pojazdów. Filtry ułatwią nam uzyskanie wystarczająco długiego czasu naświetlania, aby poruszające się osoby i przedmioty nie zostały zarejestrowane na materiale światłoczułym.
Zmniejszają ilość światła docierającą do błony nie zmieniając barw. zmuszają do otwarcia przesłony, przez co zmniejsza się głębia ostrości. Wydłużenie czasu naświetlania pozwala na uzyskanie surrealistycznych motywów
Najbardziej znane z nich są filtry ND x 2 i ND x 4 (UWAGA! Nie mylić z ND 2.0 i ND 4.0), i jeszcze ND x 8. Pozostałe są mało znane i trudno do zdobycia.
ND 0.1 przepuszczalność 80%, ekspozycja x 1.25 czyli +1/3 działki przysłony
ND 0.2 przepuszczalność 63% ekspozycja x 1.5 czyli +2/3 działki przysłony
ND 0.3 przepuszczalność 50% ekspozycja x 2 czyli +1 działki przysłony
ND 0.4 przepuszczalność 40% ekspozycja x 2.5 czyli +1 1/3 działki przysłony
ND 0.5 przepuszczalność 32% ekspozycja x 3 czyli +1 2/3 działki przysłony
ND 0.6 przepuszczalność 25% ekspozycja x 4 czyli +2 działki przysłony
ND 0.7 przepuszczalność 20% ekspozycja x 5 czyli +2 2/3 działki przysłony
ND 0.8 przepuszczalność 16% ekspozycja x 6 czyli +2 2/3 działki przysłony
ND 0.9 przepuszczalność 13% ekspozycja x 8 czyli +3 działki przysłony
ND 1.0 przepuszczalność 10% ekspozycja x 10 czyli +3 2/3 działki przysłony
ND 2.0 przepuszczalność 1% ekspozycja x 100 czyli +6 2/3 działki przysłony
ND 3.0 przepuszczalność 0.1% ekspozycja x 1000 czyli +10 działki przysłony
ND 4.0 przepuszczalność 0.01% ekspozycja x 10000 czyli +13 2/3 działki przysłony
ND 6.0 przepuszczalność 0.001% ekspozycja x 1.000.000) +20 działki przysłony
{nomultithumb}