Benedykt Jerzy Dorys (1901-1990) - fotografia artystyczna

Benedykt Jerzy Dorys (Rotenberg) - urodzony 25 maja 1901 roku w Kaliszu - w żydowskiej rodzinie Rotenbergów, jego rodzicami byli Maurycy i Anna z domu Wajchselfisz. Artysta zmarł 19 września 1990 roku w Warszawie. Polski fotografik, wybitny portrecista i fotograf mody, współzałożyciel Związku Polskich Artystów Fotografików. Był wieloletnim członkiem i przewodniczącym Komisji Artystycznej ZPAF, a od 1961 roku członkiem honorowym.

Jerzy Dorys przeszedł jednak do historii jako twórca cyklu zdjęć pt. „Kazimierz nad Wisłą” (1931-1932 r.), do dziś jest jednym z najważniejszych osiągnięć polskiej fotografii dokumentalnej z początku XX wieku - uznawany jest za pierwszy polski reportaż fotograficzny. Po raz pierwszy zdjęcia cyklu zaprezentowano w 1960 roku na wystawie Dorysa w Kordegardzie.

Fotografował amatorsko od 1914 roku. W latach 20. działał w Polskim Towarzystwie Miłośników Fotografii, w 1928 r. debiutuje na pierwszym Międzynarodowym Salonie Fotografii Artystycznej w Warszawie. Rok później otwiera Atelier Fotografii Artystycznej, najpopularniejsze atelier portretowe w stolicy, fotografowała się tam elita towarzyska Warszawy (aktorzy, artyści, dyplomaci).

Rozpoczynał od fotografowania pejzaży, architektury, scenek rodzajowych. W większości zdjęć nawiązywał do estetyki piktorializmu. Takie też były jego słynne sesje portretowe. Poszukiwał w nich własnego kanonu piękna, a jeśli portretował realistycznie, to akcentował "psychologię twarzy” i pochodzenie społeczne. Niewiele osób wiedziało, że oprócz fotografii reklamowej i zdjęć mody jest autorem aktów.

Znany ze stosowania techniki wielobarwnych przetłoków. Serię zdjęć jego autorstwa, przedstawiających przedwojenne życie Kazimierza nad Wisłą uznaje się za pierwszy polski reportaż fotograficzny. jego "Kazimierz nad Wisłą” prezentowany był na najważniejszych światowych wystawach polskiej fotografii (Nowy Jork 1979, Paryż 1980/81 i 1992), jako unikalny dokument czasów. 

10 lutego 1946 r. Benedykt Jerzy Dorys wraz z Janem Bułhakiem, Marianem Dederko, Janiną Mierzecką i Januszem Podoskim powołują Związek Polskich Artystów Fotografików. W roku 1947 zakłada Warszawskie Towarzystwo Fotograficzne. Był także czynnym członkiem - założycielem związku artystów ZAIKS, w którym kierował Sekcją Fotograficzną. Działał aktywnie m.in w: Polskim Towarzystwie Miłośników Fotografii, Związku Polskich Artystów Fotografików, Warszawskim Towarzystwie Fotograficznym, Sekcji Fotograficznej ZAIKS. W w 1968 roku tytuł Honoraire Excellence w prestiżowej Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotograficznej (FIAP).

Był laureatem wielu nagród Ministra Kultury w 1960, 1973 oraz w 1975 roku, otrzymał Złoty Medal ZPAF w 50 rocznicę pracy twórczej w 1974 roku oraz Medal Pamiątkowy ZAIKS w 1978 roku. Fotografie artysty znajdują się m.in. w Bibliotece Narodowej, Muzeum Narodowym we Wrocławiu oraz w Muzeum Sztuki w Łodzi.

Powstały trzy filmy dokumentalne na temat twórczości artysty "Nad Wisłą", "Foto-Dorys" oraz film Marii Kwiatkowskiej "Benedykta Jerzego Dorysa życie szczęśliwe" z 1990 roku.

Benedykt Jerzy Dorys zmarł 19 września 1990 roku w Warszawie.

Spadkobierca spóścizny Benedykta Jerzego Dorysa, prof. Ludwika Dobrzyńskiego przekazał niezwykle bogate, liczące blisko 8000 fotografii archiwum artysty Bibliotece Narodowej w Warszawie.

Sorry, this website uses features that your browser doesn’t support. Upgrade to a newer version of Firefox, Chrome, Safari, or Edge and you’ll be all set.