Katalog wystawy fotografii Jerzego Lewczyńskiego "Autoportret" która miała miejsce w Galerii "Pusta" w Górnośląskim Centrum Kultury w Katowicach, w marcu i kwietniu 2006 roku.
Przywiązanie Lewczyńskiego do fotografii nie polega na zainteresowaniach formalnych. Źródłem jego jest przekonanie, że fotografia jest w stanie i powinna być środkiem wypowiedzenia siebie, swoich myśli o życiu. Lewczyński zajmuje się człowiekiem, ale śledzi go mniej bezpośrednio. Obserwuje go nie 'oko w oko' jako jednostkę ludzką, lecz poprzez wszystko na czym znać piętno jego działalności, co istnieje wokół niego poprzez wytwory jego rąk, począwszy od śladów zabaw dziecinnych, na dokumentacji zbrodni skończywszy. W przedmiotach, które nas otaczają odnajduje już nie 'zapoznane piękno', jak to robi fotografia dziś już nieco tradycyjna, ale zalążek dramatu, punkt wyjścia skojarzeń myślowych. Lewczyński nie aranżuje sytuacji w sposób wyszukany - prostotę i dokumentalność zdjęć czyni swoimi sojusznikami w poszukiwaniu siły wyrazu. Uważa, że ów dramat tkwi w każdej rzeczy powołanej przez człowieka do istnienia. Dla Lewczyńskiego nie ma przedmiotu „jednoznacznego". W tak wielu z nich odnajduje ukrytą tajemnicę. Niekiedy potrafi on ciągnąć jakby długie łańcuchy złożone ze swych kolejnych zdjęć, gdzie treść jednego z nich pociąga za sobą, poprzez skojarzenia pojęciowe, obecność zdjęć dalszych. Nieużyteczne byłyby tu próby doszukiwania się związków treści potocznych. A jednak trafność sugestii i autentyczność przeżyć Lewczyńskiego jest tak przekonywująca i jasna dla każdego z nas.
Urszula Czartoryska, 1972
Autoportret
- Fotografie: Jerzy Lewczyński
- Teksty: Urszula Czartoryska
- Tłumaczenie: Paweł Wuttke
- Redakcja katalogu: Jakub Byrczek
- Wydawca: Górnośląskie Centrum Kultury / Galeria Pusta
- ISBN: 978-83-88418-78-5
- Rok wydania: 2006
- Ilość stron: 12
- Wymiary: 190x270mm
- Oprawa: miękka
- Język: polski, angielski
- Wydanie: pierwsze
Jerzy Lewczyński (1924-2014) był jednym z najważniejszych polskich twórców polskiej fotografii. Członek ZPAF od 1956 roku, związany ze ZPAF w Katowicach od 1975 roku. Członek Polskiego Towarzystwa Fotograficznego - Odddział Gliwicki (GTF). Od 1988 do 1993 był wykładowcą Wyższego Studium Fotografii ZPAF w Warszawie. Zajmuje się także historią fotografii i krytyką oraz publicystyką związaną z fotografią. W 1999 roku opublikował Antologię fotografii polskiej 1839-1989 (Bielsko-Biała, 1999), która jest pierwszą tego typu publikacją w Polsce. Współtworzył nieformalną grupę "Antyfotografia" (1957-1959) wraz ze Zdzisławem Beksińskim i Bronisławem Schlabsem. Na wystawie Pokaz zamknięty znanej również pod nazwą: Antyfotografia pokazał prace, które w swojej tematyce zrywały z estetycznymi kanonami fotografii i nawiązywały do neorealizmu włoskiego, a także odwoływały się do wspomnień z II wojny światowej. Lewczyński stworzył teoretyczną i artystyczną koncepcję "archeologii fotografii", którą zdefiniował jako potrzebę "odkrywania, badania i komentowania zdarzeń, faktów, sytuacji dziejących się w tzw. przeszłości fotograficznej". Lewczyński był czynnym propagatorem sztuki fotograficznej w Polsce. Był pomysłodawcą wraz z Karoliną Lewandowską nowo powstałej Fundacji Archeologia Fotografii, która postawiła sobie za cel stworzenie i udostępnianie on-line archiwów polskich artystów fotografików.