Książka "Polesie. Fotografie z lat dwudziestych i trzydziestych" zawiera ponad 150 fotografii Polesia z okresu dwudziestolecia międzywojennego oraz bibliografię najważniejszych prac dotyczących Polesia. Ksiązka wydana w 1996 roku przez Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
Ani wybrane zdjęcia, ani komentarz do nich nie obejmują całości problematyki Polesia. Album nie jest monografią. Jest raczej obrazem Polesia chłopskiego - taką wizję kraju przedstawiają bowiem fotografie i dobrana pod ich kątem literatura. Wszystkie zdjęcia powstały w latach dwudziestych i trzydziestych na Polesiu zachodnim. Ich autorzy, bądź z racji zawodu, bądź zainteresowań (interesowali się przede wszystkim Polesiem archaicznym), starali się ukazać zjawiska charakterystyczne dla dziewiętnastego wieku i przełomu stuleci, które w okresie międzywojennym jeszcze istniały, ale nie były już powszechne.
Dokumentowali to, co ich zdaniem miało wkrótce stać się przeszłością, celowo pomijając wszelkie przejawy nowości, postępu i przemian. Dla niektórych inspiracją była działalność Jana Bułhaka, autora idei "fotografii ojczystej" i apelu, by utrwalać to, co przemija. Zainteresowania fotografów Polesia skupiały się więc przede wszystkim wokół kultury ludowej. Dotyczyły zarówno jej wytworów materialnych, jak i życia społecznego. Fotografowali drewnianą architekturę wiejską: zagrody, chaty, świątynie, cmentarze. Dokumentowali sprzęty gospodarskie i wyroby rzemiosła artystycznego: ceramikę, tkaniny. Robili zdjęcia ludziom: zarówno reporterskie, pokazujące ich przy pracy i podczas święta, jak i pozorowane - portretowe "typy poleskie". Utrwalali na kliszy krajobrazy i ogólne widoki wsi, a także miasteczek, miast i dworków, należących już do zewnętrznego świata, tego, który łączył Poleszuków ze światem dalszym, dziwnie ciemnym i zawiłym.
Tekst jest próbą uzupełnienia obrazu stworzonego przez fotografów. Powstał on przede wszystkim na podstawie literatury etnograficznej, historycznej i wspomnieniowej. Znaczna jej część to pozycje współczesne zdjęciom i wcześniejsze, dziewiętnastowieczne. Autorki odwołały się do nich świadomie, ponieważ były one także lekturą autorów zdjęć - mogły więc mieć wpływ na ich fascynację życiem ludzi "tutejszych".
Obok fotografii zamieszczone są także cytaty z literatury; być może pomogą czytelnikowi lepiej wniknąć w świat przeszłości Polesia - kraju, którego mit trwa dzięki starym fotografiom, książkom i pamięci jego mieszkańców i miłośników.
Polesie. Fotografie z lat dwudziestych i trzydziestych
- Autorka: Grażyna Ruszczyk
- Współpraca A. Engelking
- Wydawnictwo: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk
- Rok wydania: 1996
- ISBN: 83-85938-26-5
- Oprawa: twarda
- Ilość stron: 247
- Wymiary: 290x210mm
- Język: polski
- Wydanie: pierwsze
Grażyna Ruszczyk - historyk sztuki, absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, zatrudniona w Instytucie Sztuki PAN od 1982, ponadto wykłada na Konserwacji Drewna Zabytkowego na Wydziale Technologii Drewna SGGW i współpracuje z Ośrodkiem do Spraw Polskiego Dziedzictwa Kulturowego poza Granicami Kraju, działającym przy Stowarzyszeniu „Wspólnota Polska”. Autorka książek Kościoły w Wielkopolsce XVI wieku (1993), Drewniane kościoły w Polsce 1918-1939. Tradycja i nowoczesność (2001) oraz Drewno i architektura. Dzieje budownictwa drewnianego w Polsce (2007).