Album "Śląsk" Michała Cały, wydany przez wydawnictwo Galerii Zderzak w 2006 roku to trzymająca w napięciu fotograficzna opowieść o śląskim mikrokosmosie i jego mieszkańcach. Unikalny cykl czarno-białych fotografii powstał niespełna 30 lat temu, ale to, co przedstawia, zdaje się być zapisem odległej historycznie i przestrzennie rzeczywistości.
Akcja rozgrywa się na przełomie lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. To zapis odległej, bo już nieistniejącej rzeczywistości. Wartość artystyczna jak i archiwalna albumu stawia go wśród najważniejszych i najpiękniejszych wydawnictw.
Michał Cała po zakończeniu studiów na Politechnice Warszawskiej zamieszkał na Śląsku i w latach 1975-1992 poświęcił się fotografowaniu śląskiego krajobrazu przemysłowego. W wyniku tej pracy powstał cykl czarno-białych zdjęć: "Śląsk".
Album rozpoczyna esej Jana Michalskiego "Zaćmienie", w którym pisze: "Dla Michała Cały człowiek jest częścią pejzażu i często staje się tematem fotografii właśnie jako jego integralna część. Można powiedzieć, że jest zrobiony z tej samej materii, jak pudel trzymany na smyczy przez smutnego chłopca".
Ponure piękno industrialnego krajobrazu Górnego i Dolnego Śląska zafascynowało trzydziestoletniego wówczas fotografa. Działający pełną parą w latach 70. przemysł górniczy i metalurgiczny ział dymami, degradował naturę, tworzył kosmiczny pejzaż pełen hałd, kominów, budynków przemysłowych i robotniczych osiedli.
Michał Cała pierwsze zdjęcie z cyklu "Śląsk" zrobił w 1975 roku w Wałbrzychu. Charakterystyczną, monumentalną panoramę tego miasta współtworzył naturalny górzysty teren, wkomponowane w niego dymiące fabryki, kopalnie i solidna poniemiecka miejska zabudowa.
Śląskie fotografie Cały są czymś więcej niż dokumentalnym zapisem. Fotografowane szerokim kątem hałdy Górnego Śląska układają się w surrealistyczne pejzaże, przytłaczające nastrojem grozy i osamotnienia. Samotny dom otoczony przez potężne przemysłowe zbiorniki, pojedyncze sylwetki mieszkańców Śląska, mikroskopijne w zestawieniu z nieludzką skalą przemysłowego otoczenia - to mimowolne metafory komunistycznej rzeczywistości.
Marta Karpińska
Śląsk
- Zdjęcia: Michał Cała
- Tekst: Jan Michalski
- Wydawnictwo: Galeria Zderzak
- Rok wydania: 2006
- ISBN: 83-87279-47-1
- Typ okładki: twarda
- Wymiar: 305 x 230 mm
- Ilość stron: 136
- Język publikacji: polski / angielski
- Wydanie: pierwsze
Michał Cała urodził się w 1948 roku w Toruniu. W latach 1979 i 1983 autor był laureatem Grand Prix na Biennale Krajobrazu Polskiego w Kielcach. W roku 2007 Michał Cała wziął udział w wystawie prezentujących 100 wybranych fotografów pt. "Polska fotografia w XX wieku" - Warszawa P.K.i N. W tym samym roku o autorze i o jego śląskich zdjęciach napisał magazyn British Journal of Photography. Jego fotografie były publikowane w albumach: "Antologia fotografii polskiej 1839-1989", "Polska fotografia w XX wieku", oraz "Śląska Fotografia Artystyczna". W roku 2015 powstał autorski album "Śląsk i Galicja" wydany przez Muzeum Historii Fotografii w Krakowie. W roku 2017 zdjęcia ze śląskiego cyklu były publikowane w internetowym wydaniu The Guardian, oraz wystawione w MMX Gallery w Londynie. W roku 2018 wystawa pt. "Silesia", była eksponowana w Blue Sky Gallery w Portland (USA), oraz na festiwalu Photo London.