Książka "Jakub Smolski. Wiejski fotograf z Łuki" przedstawia postać oraz dorobek Jakuba Smolskiego wiejskiego fotografa działającego w pierwszej połowie XX wieku. Prezentuje archiwum fotograficzne, które znajduje się w kolekcji Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.

W książce zajdziemy informacje zdobyte w wyniku badań etnograficznych, które w latach 1978-1981 prowadzili we wsi Łuka pracownicy Działu Etnografii - Halina Jakubowska, Wojciech Kowalczuk, Bożena Kruszewska i od 1980 roku, pochodzący z Łuki Mikołaj Łobacz. Opowiadają też o samej wsi, która zniknęła z mapy pod koniec lat 70. XX wieku wraz z budową na Narwi zbiornika wodnego Siemianówka.

Zreprodukowane w muzealnej pracowni negatywy odsłoniły unikalną galerię portretów mieszkańców Łuki i okolicznych wsi. Łuczanie fotografowali się całymi rodzinami, chętnie też fotografowali dzieci. (...)

Zdjęcia Jakuba Smolskiego są nieocenioną dokumentacją nadnarwiańskiej wsi. Zawierają bogaty materiał ikonograficzny, dotyczący m.in. ubiorów i zachodzących w modzie zmian, obrzędów dorocznych i rodzinnych. Starannie zakomponowane kadry oddają wysoki kunszt fotograficzny autora.

Podejmowane próby zidentyfikowania osób utrwalonych na zachowanych zdjęciach pozwoliły opisać część fotografii. Obok mieszkańców Łuki pojawiają się na nich osoby z: Tarnopola, Slobódki, Julianki, Juszkowego Gródka, Kapitańszczyzny, Rudni, Smolnicy, Lewkowa, najczęściej mające związki rodzinne z mieszkańcami Łuki. Nazwiska wielu osób utrwalonych na zdjęciach po kilkudziesięciu latach uległy zapomnieniu.

Na początku 2002 r. z reprodukowane i powiększone fotografie Jakuba Smolskiego zaprezentowano na wystawie monograficznej zorganizowanej w salach Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.(...)

Wojciech Kowalczuk

W tekście wykorzystano informacje o życiu Jakuba Smolskiego zebrane przez Mikołaja Łobacza.

Jakub Smolski. Wiejski fotograf z Łuki

• Tekst, układ zdjęć: Wojciech Kowalczuk
• Reprodukcja negatywów papierowych i pozytywów: Andrzej Ciulkin
• Fotografie: Anna Sierko-Szymańska
• Opracowanie graficzne: Bogdan Suprun
• Wydawca: Muzeum Podlaskie w Białymstoku
• Rok wydania: 2010
• ISBN: 978-83-87026-02-8
• Ilość stron: 96
• Wymiary: 270x300mm
• Oprawa: miękka
• Język: polski
• Wydanie: pierwsze

Jakub Smolski urodził w 1895 roku w Łuce w chłopskiej rodzinie Konstantego i Justyny z domu Ławniczuk. Ukończył miejscową szkołę parafialną, nauczył się szyć praktykując u krawca Ryhora Charkiewicza. W czasie I wojny światowej podzielił losy innych mieszkańców wsi jako bieżeniec. Przebywał w Rosji, następnie został przesiedlony na Syberię. Ożenił się z Aleksandrą Stocką, która również pochodziła z Łuki. Po powrocie w rodzinne strony w 1922 roku pracował jako krawiec, ponieważ ze względów zdrowotnych nie mógł intensywnie pracować na roli. W latach trzydziestych XX wieku zajął się fotografią. W zamian za aparat a’la minute i naukę jego obsługi uszył wędrownemu fotografowi Zielonce garnitur. Później dokupił używany bezmigawkowy obiektyw Anastygmant Trioplan 1:4.5 f.15 cm., który zamówił korespondencyjnie w Warszawie. Z dorobku fotografa ocalało 265 negatywów talbotypicznych wykonanych w większości w okresie międzywojennym, w czasie wojny oraz pierwszych latach po 1945 roku. Kłopoty zakupem materiałów fotograficznych, zmusiły go do porzucenia fotografii. Zmarł w 1970 roku.