Książka "Gdańsk lat 50. w obiektywie Marcela Grisarda" pod redakcją Mai Bieńkowskiej to 250-stronicowy album z ponad 160 barwnymi fotografiami oraz trzema esejami na temat autora i niezwykłej historii fragmentu muzealnej kolekcji. Publikacja przenosi nas do Polski powojennej widzianej oczami francuskiego dyplomaty. Album został wydany w 2021 roku, przez Muzeum Narodowe w Gdańsku.

Fotografie Marcela Grisarda mają dla mnie wyjątkowy smak. Przed laty pisałem książkę o odbudowie zabytkowego Gdańska po zniszczeniach drugiej wojny światowej. Poznałem wówczas tysiące fotografii wykonanych w latach pięćdziesiątych na ulicach odbudowywanego miasta. Niemal wszystkie jednak były czarno-białe, w tamtych czasach fotografia barwna należała bowiem w Polsce wciąż do rzadkości. Nic dziwnego, że wielkie wrażenie zrobiły na mnie zobaczone przed laty kolorowe obrazy gdańskiego Głównego Miasta, utrwalone przez wybitnego niemieckiego historyka sztuki Ernsta Badstlibnera na orwowskim materiale diapozytywowym. Powstały one jednak nieco później, gdy Główne Miasto zostało już w zasadzie odbudowane. Tymczasem Grisard chwytał obraz miasta wciąż jeszcze w odbudowie - liczne ruiny, rusztowania, nieotynkowane fasady kamienic ukazują rekonstruowany Gdańsk in statu nascendi. Zobaczyć w kolorze świat, który dotąd istniał w naszej głowie jako monochromatyczny - to duże przeżycie. To, co wydawało się odległe, już tylko historyczne, staje się o wiele bliższe, niemal współczesne. Wiem, że to tylko złudzenie, zakrzywienie wyobraźni, ale trudno się mu oprzeć. (...)

Jacek Friedrich

W 2016 roku Françoise Grisard de Burbon, córka pierwszego powojennego konsula Francji w Gdańsku, ofiarowała Muzeum Narodowemu 192 barwne diapozytywy ojca i opowiedziała swoją "filmową" historię związaną z Gdańskiem. Okazuje się, że była pierwowzorem postaci Margueritte z filmu Do widzenia, do jutra w reżyserii Janusza Morgensterna ze Zbigniewem Cybulskim i Teresą Tuszyńską w rolach głównych. Ojciec Françoise – Marcel Grisard, który w latach 1956-1960 sprawował urząd konsula Francji w Gdańsku, za pomocą aparatu fotograficznego dokumentował wydarzenia związane ze swoją pracą zawodową, ale przede wszystkim utrwalał momenty prywatnych wycieczek po Pomorzu i Polsce. Były to głównie fotografie przedstawiające architekturę, pejzaże, miejsca turystycznych atrakcji, a także sceny rodzajowe ze swoją rodziną: żoną Yvette oraz córkami Françoise i Hélène. Przy okazji Marcel Grisard na barwnych slajdach uwiecznił historię odbudowy Polski po wojnie. Dzięki jego fotografiom możemy w kolorze zobaczyć ażurową konstrukcję odbudowywanego Żurawia, zrujnowany kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła, puste miejsca po oknach w kamienicach przy Długim Targu, ale i zniszczone mury zamku krzyżackiego w Malborku. Fotografie Grisarda stanowią z jednej strony dokumentację śladów dramatycznej historii miasta, a z drugiej – próbę szukania polskich dróg do nowoczesności.

Książka zawiera trzy eseje. Historię autora fotografii i przekazania ich do kolekcji muzeum przybliża Jolanta Barełkowska, dziennikarka polska we Francji i jednocześnie przyjaciółka Françoise Grisard. O estetyce i związkach fotografii z turystyką szerzej pisze Maja Bieńkowska, z kolei barwny wątek filmowy w artystycznej atmosferze Gdańska tamtych lat opisuje Dorota Karaś, dziennikarka i autorka książek biograficznych.

Publikacja została sfinansowana ze środków Miasta Gdańska.

Gdańsk lat 50. w obiektywie Marcela Grisarda / Gdańsk of the 1950s in the Lens of Marcel Grisard

• Autorki tekstów: Jolanta Barełkowska, Maja Bieńkowska, Dorota Karaś
• Wstęp: Jacek Friedrich
• Konsultacja merytoryczna: dr hab. Tomasz Torbus
• Redakcja: Daria Majewska
• Współpraca: Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka, Magdalena Grus, Janina Antczak, Andrzej Leszczyński
• Redakcja tekstów w języku polskim: Daria Majewska
• Korekta tekstów w języku polskim: Urszula Włodarska
• Tłumaczenie: Anna Moroz-Darska
  Projekt graficzny i skład: ES/Kwiatkowska
• Wydawca: Muzeum Narodowe w Gdańsku
• Rok wydania: 2021
• ISBN: 978-83-66433-22-9
• Ilość stron: 250
• Wymiary: 200x200mm
• Oprawa: twarda
• Język: polski, angielski
• Wydanie: pierwsze