Bożnice drewniane

Filmy

Hartwigowie

Najczęściej czytane

Książki o fotografii

Katalog fotograficzny

Tagi

Cracow Street Collective Biblioteka Narodowa Kamienna Góra Muzeum w Gliwicach William Ropp BWA Ostrowiec Świętokrzyski Limanowa Mariusz Forecki Halina Dorysowa Krzysztof Wojciechowski Witold Romer Katarzyna Kleszcz-Piątkowska

Bożnice drewniane - katalog wystawy - Centrum im. Ludwika Zamenhofa w Białymstoku 2014

Katalog "Bożnice drewniane" prezentuje fotografie pochodzące z początku XX wieku, został wydany przy okazji wystawy w Centrum im. Ludwika Zamenhofa w Białymstoku w 2014 roku. Fotografie pochodzą ze zbiorów Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk.

Katalog zawiera tekst poświęcony historii bożnic na przygranicznym terenie, oraz fotografie bożnic i elementów ich wyposażenia wykonanych w drewnie oraz teksty informacyjne dotyczące genezy powstania zdjęć. Kadry bożnic pochodzą z miejscowości z obszaru leżącego na styku historycznej Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego (przedrozbiorowe województwa: podlaskie, część południowa trockiego, zachodnia nowogródzkiego oraz wschodnie rejony województwa mazowieckiego). Są to m.in. Białystok, Grodno, Jedwabne, Nowogród, Ostrołęka, Piaski, Sidra, Sopoćkinie, Wołpa.

Bożnice drewniane nie istnieją – podobnie jak wierni, którzy się w nich modlili, stały się ofiarą Holocaustu”, napisali Maria i Kazimierz Piechotkowie w swej monumentalnej pracy "Bramy nieba. Bożnice drewniane". Znakomici badacze tematyki żydowskiego dziedzictwa kulturalnego, współpracując przez dziesięciolecia z Instytutem Sztuki Polskiej Akademii Nauk, przyczynili się do zgromadzenia bogatej kolekcji materiałów dokumentujących historię kultury Żydów na ziemiach polskich.

Centrum im. Ludwika Zamenhofa w Białymstoku wybrało z "Archiwum Piechotków" jeden z wątków: fotografie ukazujące bożnice drewniane z obszaru leżącego na styku historycznej Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Spośród około 150 drewnianych bożnic na terenie II Rzeczypospolitej, które odznaczały się wysokimi walorami architektonicznymi, większość znajdowała się w orbicie Białegostoku, Grodna, Wilna, na tym obszarze można było śledzić rozwój form architektonicznych, rzeźbiarskich i rozplanowania wnętrz bożnic oraz stosunków układów urbanistycznych w szulhofach (dzielnicach żydowskich zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie bożnic). Niegdyś przebogata ilościowo i formalnie spuścizna, dzisiaj istnieje tylko pod postacią dokumentów i fotografii – na terenie Polski nie zachowała się ani jedna drewniana synagoga.

Szymon Zajczyk, dokumentalista żydowskiego dziedzictwa, zwrócił uwagę, że w całej Polsce "nie znajdziesz połaci kraju gdzieby na tak małej stosunkowo przestrzeni jak Białostockie, zachowało się tyle starych bożnic, będących najwspanialszymi pomnikami przeszłości historycznej Żydów w Polsce".

Piotr Jacek Jamski, Instytut Sztuki PAN, fragment tekstu Ocalały tylko fotografie