Muzeum Miejskie w Tychach zaprasza od 25 lutego 2017 roku na wystawę fotografii Zofii Rydet "Zapis socjologiczny 1978-1990. Wyimki: Śląsk i Podhale". Wystawę można oglądać do 6 maja 2017 roku. Wstęp wolny.

Zofia Rydet zaczęła tworzyć "Zapis socjologiczny" w roku 1978. Skończyła – nie z własnej woli, przeszkodził jej stan zdrowia - w roku 1990. Jej zamiarem było ukazanie człowieka we wnętrzu, chciała pokazać w jaki sposób ludzie odbijają się w zgromadzonych przez siebie przedmiotach. Towarzyszyło jej także przekonanie, że fotografowanie tych w olbrzymiej większości wiejskich domów pozwala zatrzymać coś, co ucieka, czego za chwilę nie będzie. W tym sensie Zapis rozumiała jako misję: miał być cyklem spotkań "z ludźmi, z którymi nie można się umówić na przyszły rok": bo wymrą, a ich chałupy zostaną rozwalone. Nie zostanie nic z tamtego świata.

Poprzez ten cykl Zofia Rydet chciała pokazać, jak bardzo zróżnicowany jest świat: chałupa rzeszowska w niczym nie przypomina mieszkania artysty z Gliwic, krakowska redakcja "Tygodnika Powszechnego" niewiele ma wspólnego z pracownią wikliniarza. Choć Zapis socjologiczny pojmowała w zasadzie jako fresk przedstawiający polskie życie domowe, nie wzdragała się przed pokazywaniem wycinków, bez podkreślania regionalnej różnorodności.

Wystawa w Muzeum w Tychach prezentuje taki właśnie wyimek, przeciwstawiający dwa bliskie regiony, Podhale i Śląsk: choć w obu przypadkach domy i mieszkania wypełniają święte obrazy, wszystko je poza tym różni. Śląsk jest poukładany i jasny, Podhale ciemne, przedwieczne. W obu przypadkach - choć zdjęcia należą do szeroko rozumianej współczesności – obraz przedstawia coś zastanawiająco odległego: kraj, którego już nie ma.

Jeszcze jedno łączy te zdjęcia: ich artystyczna doskonałość, gęstość i formalna prostota. Bo "Zapis socjologiczny" to jedno z najciekawszych dokonań polskiej fotografii.

Zofia Rydet (1911-1997) - jedna z najwybitniejszych postaci fotografii polskiej, jest autorką takich cykli, jak: "Mały człowiek", "Czas przemijania", "Świat uczuć i wyobraźni". Ten ostatni został wydany w 1979 roku jako album ze wstępem Urszuli Czartoryskiej, złożony z serii poetyckich fotomontaży o dużej sile oddziaływania emocjonalnego, który opowiada, według słów autorki, "o człowieku zagrożonym już od chwili narodzin – o jego obsesjach, uczuciach, osamotnieniu, pragnieniach, o lęku, przed którym ratuje go tylko miłość, o tragedii przemijania, o strachu przed zagładą i zniszczeniem". Kolejny cykl, "Ślady", jest poruszającym świadectwem potrzeby obecności samej artystki poprzez wizerunek fotograficzny. Niewątpliwie jednym z najważniejszych dokonań Zofii Rydet jest stworzenie cyklu "Zapis socjologiczny". Jest to wykonana w kilkudziesięciu tysiącach negatywów monumentalna dokumentacja człowieka i społeczeństwa, realizowana samodzielnie w kilkunastu województwach całej Polski, a także za granicą. Ostatnią ważną serią stała się stworzona na przełomie lat 80. i 90. "Suita śląska", na którą składają się kolaże i fotomontaże zawierające autocytaty z wcześniejszych fotografii, głównie z "Zapisu socjologicznego", które artystka skomponowała na kształt ludowych przedstawień sakralnych, z kwiatami polnymi, materiałami, wycinkami z gazet. Jej prace znajdują się w najważniejszych zbiorach polskich, w tym w Muzeum Narodowym we Wrocławiu, w Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Fotografii w Krakowie, Muzeum Śląskim w Katowicach, a także poza granicami kraju: w Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Centre Georges Pompidou w Paryżu, Museum of Modern Art w Kioto i w National Museum of Photography, Film and Television w Bradford.

Fotografie prezentowane na wystawie pochodzą z kolekcji Fundacji im. Zofii Rydet.

Zofia Rydet - Zapis socjologiczny 1978-1990. Wyimki: Śląsk i Podhale

Miejsce wystawy: Muzeum Miejskie - Stary Magistrat

Podobne artykuły: