Teka 10 fotografii Zofii Rydet, zdjęcia powstały w ramach wieloletniego projektu artystki, pt. "Zapis socjologiczny", przedstawiają życie wsi polskiej w latach 1978-1990. Teka została wydana w 2023 roku, przez Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie w ramach wystawy "Wieś bez filtra".

Zofia Rydet skrupulatnie wybierała domy, które fotografowała. Jeśli we wsi były domy kryte strzechą, to do nich szła. Wybierała te budynki, które należały do świata, który odchodził w niepamięć, w których spodziewała się odnaleźć tradycyjne wnętrza. Nie był to jednak jakiś margines, wyjątek - ogrom zebranego materiału zdjęciowego (ponad 27 000 zdjęć!) świadczy o skali funkcjonowania takich gospodarstw.

Dziś, oglądając zdjęcia z "Zapisu", w oczy rzuca nam się bieda i nędza. Celem tego projektu było jednak ukazanie nie tego, co ubogie, a tego, co odchodzi - zanikającej architektury, dawnej estetyki. Bieda czy nawet nędza były po prostu elementem tamtej codzienności, powojennej wsi, stylu życia, który starała się udokumentować fotografka, a który w latach 60. i 70. już zanikał.

Prace Rydet są tym bardziej cenne, że świat, który dokumentowała, nie był zgodny z oficjalną wizją promowaną wówczas przez rząd, a więc wypierany, spychany na margines świadomości. W czasach gdy folklor był jedyną słuszną reprezentacją tego, co wiejskie, Zofia stworzyła projekt, który pokazywał prawdziwe korzenie naszej ludowej historii, świat odmiennej od nowoczesnej estetyki, często także świat innych wartości. (...)

W chatach i domach znajdziemy bogactwo wszelkiego rodzaju mebli wykonach w ciągu ostatnich 100 lat. Odnajdujemy cudem zachowane eklektyczne komody, szafonierki, szafki, stoliki nocne, dwudrzwiowe szafy, stoły z charakterystycznymi toczonymi nogami, które wykonano w końcu XIX i początku XX w. Są tu także urocze, przeżywające swoją drugą młodość, meble z lat 50 i 60. XX w. - krzesła, stoliki z ukośnymi nóżkami. Na fotografiach widzimy też najmodniejsze wówczas meblościanki, szafy i komody na wysoki połysk z lat 70. XX w. - czytelny znak posiadania pieniędzy i znajomości w sklepach meblowych. Pojawiają się również meblościanki z lat 80. - symbol kryzysu i biedy, często produkowane z płyt wiórowych i byle jak składane. Pośród nich wdzięczą się meble lokalnych góralskich artystów ludowych z charakterystycznymi rzeźbieniami. Większość z nich, bez względu na pochodzenie, zdaje się być dumą właścicieli, a przynajmniej wsparciem w codzienności. (...)

Wieś bez filtra

• Fotografie: Zofia Rydet
• Wydawca: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie / Fundacja im. Zofii Rydet
• Rok wydania: 2023
• Ilość stron: 10 + okładka
• Wymiary: 160x220mm
• Oprawa: miękka
• Język: polski
• Wydanie: pierwsze

Podobne artykuły: