Album fotografii Pawła Żaka przedstawiający cykl "Opowieści" który powstawał na przestrzeni ośmiu lat, w latach 1996 - 2004. Album został wydany w 2007 roku, przez wydawnictwo Kropka.

Co kryje się w świetle i widnieje w mroku?

"Opowieści" Pawła Żaka radykalnie przeciwstawiają się swoją estetyką najbardziej popularnym obecnie tendencjom w sztuce i fotografii. Zamiast wielkoformatowych barwnych obrazów, wykorzystujących najnowsze możliwości precyzyjnego opracowania obrazu metodą cyfrową, prezentują sepiowe male zdjęcia, na których widoki przedmiotów bywają często nieostre, a ich szczegóły giną w silnym kontraście światła i cienia. Enigmatyczne, abstrakcyjne do, na którym fotografowane obiekty zostały umieszczone, nosi ślady ręcznej ingerencji pod powiększalnikiem: zadrapań na negatywie albo dorysowanych gęstych kresek na krawędzi kadru. Autor z premedytacją buduje sztuczną, umowną przestrzeń malej quasi teatralnej sceny, na której dzieją się fikcyjne historie. Te historie to liryczne opowieści, wyrafinowane w formie, o wielowątkowych odniesieniach do kulturowej tradycji i wieloznacznych sensach. Swoją stylistyką odwołują się do naiwnego, zaczarowanego świata dziecięcej wyobraźni, w którym drobny, banalny przedmiot może stać się głównym bohaterem całego opowiadania.

Wybór takiej właśnie estetyki i tematyki dla serii fotografii zdecydowanie wskazuje, że nie o dobitność i efektowność przekazu idzie w niej autorowi, ale o zupełnie inne, tradycyjne i zarazem uniwersalne wartości: intymność, wielokierunkową refleksję, poruszenie wyobraźni oraz emocjonalne wyciszenie, które sprawia, że rzecz rozgrywa się na niuansach tonów. Kontemplacyjny klimat tych wizualnych utworów poetyckich zawiera w sobie tradycję holenderskich martwych natur i wnętrz, tworzących sugestywny i cichy świat, wciągający bez reszty uwagę widza. W centrum tej uwagi są przedmioty, wydawać by się mogło, zupełnie banalne, po które sięga się zazwyczaj, by zrobić z nich prozaiczny użytek: dojrzała gruszka, kawałek jabłka, cebula w zeschłej łupinie, kilka korzeni pietruszki, liść pekińskiej kapusty. A także zabawki i inne drobne użytkowe przedmioty lub proste - naprędce zrobione z byle czego - przeróżne przyrządy i konstrukcje. Zainscenizowane przed kamerą wydarzenia, jak w dziecięcych zabawach, pełnią poważne role; reprezentują "dorosłe" sytuacje i problemy. Podobnie jak to dzieje się w świecie dziecięcej wyobraźni - nie tracąc nic ze swojego charakteru zabawnych, pełnych uroku błahostek, stają się jednocześnie poważnymi opowieściami o niebłahych, i niełatwo dających się w życiu rozwikłać, sprawach.

Przyjęta przez Pawła Żaka konwencja opowieści dla dzieci z wbudowanym, w nią "drugim dnem" jest tą samą konwencją, która działa w najlepszych baśniach i wierszach dla dzieci, zarówno tych tradycyjnych, anonimowych, jak i bardziej współczesnych, autorskich: Andersena, Leśmiana, Brzechwy Pełna przygód, dziwów i fantastycznych krain fabuła kryje w sobie sens dotyczący uniwersalnych prawd o ludzkim życiu, zrozumiały dopiero wiele lat później; kiedy już dawno przestanie się być dzieckiem i zbierze się własne, trudne życiowe doświadczenia. (...)

Elżbieta Łubowicz

W 1998 roku cykl "Opowieści" został nagrodzony "Prix Broncolor de la Lumiere" w Europejskim Konkursie Fotografii odbywającym się w Vevey w Szwajcarii.

Opowieści

• Fotografie: Paweł Żak
• Tekst: Elżbieta Łubowicz
• Tłumaczenie: Maja Hrehorowicz
• Wydawca: Kropka
• Rok wydania: 2007
• ISBN: 978-83-89494-18-4
• Ilość stron: 112
• Wymiary: 241x208mm
• Oprawa: twarda
• Język: polski, angielski
• Wydanie: pierwsze

Paweł Żak - fotograf urodzony w 1965 w Warszawie. Jest absolwentem Wydziału Komunikacji Multimedialnej Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Doktor habilitowany sztuk plastycznych, wykłada fotografię m.in na Wydziale Dziennikarstwa Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego. Członek ZPAF w Okręgu Warszawskim, gdzie od lat uczy w Studium Fotografii. Początkowo studiował nauki społeczne na Uniwersytecie Warszawskim. Jego samodzielna twórczość artystyczna zaczęła kształtować się w II połowie lat 90. Prezentował swoje prace na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych i wielu zbiorowych, zarówno w kraju jak i za granicą w takich ośrodkach, jak: Mała Galeria ZPAF-CSW, Galeria „pf” w Poznaniu, Galeria FF w Łodzi, Galeria Image w Aarus, Dania (1999), galeria WM w Amsterdamie (2000). Brał także udział w najważniejszych wystawach zbiorowych w Polsce: "Wokół dekady. Fotografia polska lat 90." (Łódź, Wrocław, Katowice, Bielsko-Biała, 2002-2003) oraz "Dotknięcie realności" (BWA Wrocław, 2002). Od kilku lat związany z Leica 6x7 Gallery Warszawa.