Album "Najbardziej tajemniczy kraj świata" którego aurorem jest Tomaszem Stempowski to książka z fotografiami Juliena Bryana wykonanymi w czasie jego wizyt w Związku Sowieckim w latach 1930-1937, 1946-1947 oraz 1956-1959, ukazującymi m.in. życie codzienne w Moskwie, Leningradzie, Kijowie i innych miastach, na wsi oraz na Kaukazie i Syberii. Uzupełniają go teksty Bryana poświęcone jego podróżom do ZSRR i doświadczeniom z fotografowaniem i filmowaniem w tym kraju. Album wydany w 2020 roku przez IPN.

Dla potrzeb książki fotografie Juliena Bryana zostały cyfrowo oczyszczone, i częściowo wykadrowane. Książkę rozpoczyna obszerny i pełny interesujących szczegółów wstęp Tomasza Stempowskiego.

Oprócz fotografii w książce znalazły się trzy artykuły napisane przez Juliena Bryana. Jeden z nich zatytułowany "Przygody pośród syberyjskich pasterzy reniferów" z 1935 r. ma charakter reportażu. Dwa pozostałe "Jak zdobywam zdjęcia" i "Gdybym miał to zrobić ponownie".

Świetne są jego fotografie reportażowe i dokumentalne pokazujące paradoksy sowieckiej codzienności i wszechobecność propagandy, np.: fotografia mężczyzn w zakładzie fryzjerskim w Moskwie w 1935 r., którzy sami się golą, lub kadry z tego samego roku pokazujące kobiety pracujące bez zabezpieczeń na wysokości przy budowie hotelu "Moskwa".

Tomasz Stempowski

Najbardziej tajemniczy kraj świata. Związek Sowiecki w fotografiach i tekstach Juliena H. Bryana 1930-1959 / The Most Mysterious of Countries. The Soviet Union in the Photographs and Writings of Julien H. Bryan 1930-1959

• Redakcja naukowa: Tomasz Stempowski
• Fotografie: Julien Bryan
• Redakcja: Mirosław Filipiak
• Tłumaczenie na język angielski: James Todd
• Tłumaczenie na język polski: Tomasz Piwowarczyk
• Projekt graficzny i skład: Ireneusz Kaczmarek
• Wydawnictwo: Instytut Pamięci Narodowej
• ISBN: 978-83-8098-921-4
• Rok wydania: 2020
• Ilość stron: 440
• Wymiary: 240x295mm
• Oprawa: twarda
• Język: polski, angielski
• Wydanie: pierwsze

Julien H. Bryan (1899-1974) - amerykański filmowiec, fotoreporter, pisarz i podróżnik. Autor ponad stu filmów dokumentalnych, realizowanych m.in. w założonej przez siebie International Film Foundation. Ochotnik w I wojnie światowej, był kierowcą ambulansu pod Verdun. Jako operator kamery wielokrotnie po wojnie odwiedzał Europę, w tym Rosję sowiecką. W latach trzydziestych był także w Polsce. 7 września 1939 r. ponownie przyjechał do Warszawy i był świadkiem niemieckiego oblężenia stolicy Polski. Dzięki jego reportażom prasowym, książce, a przede wszystkim filmowi Siege (Oblężenie) miliony ludzi na całym świecie zobaczyły prawdziwe oblicze nowej wojny.