ZPAF Okręg Śląski zaprasza w środę 10 lipca 2024 roku o godz. 18.30 do "Galerii Katowice" ZPAF na wernisaż wystawy fotografii Jolanty Rycerskiej i Andrzeja Grudnia "Axis Mundi i święte gaje". Wystawę można oglądać do 2 sierpnia 2024 roku. Wstęp wolny.

W poszukiwaniu Sacrum. Święta Góra Ślęża

Praca nad wystawą była dla nas czasem poszukiwania duchowości w materii świata. Wędrówki do mniej lub bardziej znanych MIEJSC MOCY były okazją do poznania i fotograficznej rejestracji przestrzeni od wieków uważanych za sferę sacrum - promieniującą dobroczynną energią, uzdrawiającą aurą i magicznym klimatem. Bez przyjętych z góry założeń otwieraliśmy się na otaczające nas obrazy i dźwięki, wpatrywaliśmy się w symbole i znaki, aby w kontemplacji potęgi przyrody podjąć próbę spojrzenia w głąb czasów, symbolicznego dotknięcia korzeni świata, ponadczasowych źródeł duchowej iluminacji i siły.

Tytułowe Axis Mundi to odniesienie do historycznej ponad kulturowej idei osi kosmicznej przechodzącej przez środek trójdzielnego świata, łączącej jego górną i dolną część. Centrum świata to człowiek i stworzona przez niego cywilizacja i kultura. Świat dolny, czyli to co w ziemi, cała przeszłość i śmierć, ale także nowe, kiełkujące życie. Świat górny to niebiosa, życiodajne słońce, domena boskiej wszechmocy i wiedzy. Ludzką tęsknotą jest łączyć przeciwległe bieguny, sięgać po ich zasoby, wzmacniać siebie poprzez szacunek do przodków i nieustanne sięganie ku ideałom. Ideę Axis Mundi przedstawiano w pionowej figurze drzewa, góry, drabiny czy słupa bądź okrągłe formy słońca, koła życia, mistycznego ośrodka zawierającego przeszłość, teraźniejszość i przyszłość.

W historii naszych przodków naturalnymi miejscami sakralnymi były święte gaje, pełniące rolę świątyń i miejsc pamięci o zmarłych. Potęga starych drzew dawała natchnienie do modlitw i obrzędów, budowania duchowej wspólnoty i wspólnej pamięci. Materialnymi narzędziami kultu była także woda, drewno i kamienie, a obserwacja przyrody i szacunek dla jej praw definiowały i wyznaczały granice ludzkiego świata — podlegającego siłom żywiołów przyrody (świat dolny) i nieuchronnościom losu (świat górny) Pamięć o miejscach mocy przetrwała, przynajmniej w części. Czakramy, kamienne kręgi, wały kultowe, kurhany, święte drzewa, góry i źródła nie zniknęły ze świadomości lokalnych ludności. Tęsknota za duchowością i szukanie jej w kontakcie z realnym światem, którego jesteśmy cząstką - okazała się silniejsza niż historycznie mogło się wydawać. Rozwój cywilizacyjny, nowe ideologie, zmiany społeczne i religijne nie zmieniły tego jak potężny wpływ na ludzką świadomość mają siły natury. Niniejsza wystawa fotografii, instalacji i fotoobiektów w symboliczny sposób przypomina jak ważne jest miejsce styku między ulokowanym w szacunku do przyrody światem wartości naszych przodków, a tęsknotami i potrzebami duchowymi współczesnych pokoleń.

Jolanta Rycerska - doktor sztuki na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, absolwentka studiów magisterskich na Wydziale Filozofii KUL, a także Europejskiej Akademii Fotografii i Studium Fotografii. Pracuje na stanowisku kuratora wystaw w Zachęcie - Narodowej Galerii Sztuki oraz jako wykładowczyni Studium Sztuki w Warszawie. Autorka trzydziestu trzech wystaw indywidualnych oraz ponad sześćdziesięciu zbiorowych. Od 2016 roku członkini Rady Programowej Galerii Kordegarda. W latach 2011–23 pełniła funkcję prezeski Związku Polskich Artystów Fotografików. Wieloletnia kurator wystaw w warszawskich galeriach, m.in. w: Galerii Kordegarda, Starej Galerii, Galerii Obok i Galerii Jabłkowskich. W 2014 roku otrzymała nagrodę specjalną MKIDN za osiągnięcia artystyczne na polu fotografii. Dwukrotna stypendystka MKIDN w dziedzinie sztuk wizualnych w 2016 i 2019 roku.

Andrzej Grudzień - artysta fotograf, pracuje w Studium Sztuki oraz na Wydziale Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Vloger, twórca cyklu rozmów Fotoforma Live – Z pasji do fotografii – rozmowy Andrzeja Grudnia. Na kanale Youtube Gandalf fotografii stworzył darmowy kurs pracy w ciemni, a na kanale Poland in the Lens opowiadał o zaletach fotografii analogowej. W latach 2020–23 był dyrektorem i wykładowcą Studium Fotografii ZPAF. Gościnnie prowadzi warsztaty w Warszawskiej Szkole Filmowej. Aktywnie prezentuje swoje prace na wystawach indywidualnych oraz zbiorowych. Stypendysta Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Wykładowca, organizator licznych warsztatów z fotografii tradycyjnej i cyfrowej. Specjalizuje się w fotografii analogowej, ciemni negatywowo-pozytywowej oraz artystycznych manipulacjach obrazu łączących różne techniki. Ekspert techniczny i kolekcjoner sprzętu fotograficznego.

Jolanta Rycerska, Andrzej Grudzień - Axis Mundi i święte gaje