Katalog wystawy "Możność utrwalania" Joanny Helander prezentujący dorobek artystki zakorzenionej w polskiej literaturze i kulturze, która została zorganizowana w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie w 2025 roku.

W twórczość Helander wprowadza czytelnika tekst kuratorek wystawy Olgi Wybodowskiej i Soni Jaszczyńskiej oraz eseje Iwony Kurz i Krzysztofa Siwczyka.

W centrum zainteresowania Joanny Helander znajduje się człowiek: poeta, pisarz, aktor, reżyser, ale też świadek historii, uczestnik protestów, emigrant. Stworzone przez nią portrety polskich twórców drugiej połowy XX wieku, m.in. Stanisława Barańczaka, Mirona Białoszewskiego, Ryszarda Krynickiego, Juliana Kornhausera, Adama Zagajewskiego, Czesława Miłosza, Wisławy Szymborskiej czy członków zespołu Teatru Ósmego Dnia, nie są wyłącznie świadectwem jej artystycznego spojrzenia. Helander fotografowała przyjaciół, ludzi bliskich jej światopoglądowo i emocjonalnie. Ich zdjęcia odnajdziemy w albumie. Zestawione z fragmentami wypowiedzi o artystce i wierszami fotografowanych przez nią poetów tworzą wielowarstwową narrację o literackim Pokoleniu ’68.

Możność utrwalania / The Possibility of Preservation

• Fotografie: Joanna Helander
• Redakcja i korekta tekstów: Martyna Replin-Bala, Alicja Szóstka
• Tłumaczenia tekstów na język angielski: Aleksandra Jaszak
• Przekład wierszy na język angielski: Stanisław Barańczak, Barbara Bogoczek-Howard i Tony Howard, Clare Cavanagh, Piotr Florczyk, Czesław Miłosz i Robert Hass
• Korekta tekstów angielskich: Alan Lockwood
• Projekt graficzny i skład: Honza Zamoyski
• Wydawca: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
• Rok wydania: 2025
• ISBN: 978-83-976114-4-3
• Ilość stron: 192
• Wymiary: 153x228mm
• Oprawa: twarda
• Język: polski, angielski
• Wydanie: pierwsze

Joanna Helander. Urodzona w 1948 roku w Rudzie Śląskiej. Fotografka, reżyserka filmów dokumentalnych, pisarka i tłumaczka. Znana dokumentalistka życia codziennego w PRL-u oraz autorka filmowych i fotograficznych portretów przedstawicieli polskiej i szwedzkiej kultury. Studiowała romanistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1968 roku uczestniczyła w działaniach opozycyjnych, sprzeciwiając się inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Do Szwecji wyemigrowała w 1971 roku, tam też ukończyła studia fotograficzne. Autorka wielu albumów fotograficznych, m.in.: "Kobieta" (1978), "Gerard K. – listy z Polski" (1986), "Gdyby ta Polka była tutaj z nami" (1999), "Baby patrzą" (2019) czy "Nieznany dworzec" (2019). Współtwórczyni wielokrotnie nagradzanych autorskich filmów dokumentalnych, m.in.: "Teatr Ósmego Dnia" (1992), "Powroty" (1994), "Walc z Miłoszem" (2011), "Watching the Moon at Night – o terroryzmie i antysemityzmie" (2016). Mieszka i pracuje w Göteborgu, często przebywa w Krakowie.