Katalog wystawy fotografii "Bydgoski Marzec '81 w obiektywie Chrisa Niedenthala" wydany przy okazji wystawy fotografii Chrisa Niedenthala w Młynach Rothera w Bydgoszczy, zorganizowanej w ramach 7. Vintage Photo Festiwal 2021.
Obrazy gromadzone w archiwach, bibliotekach, albumach służą do odbywania dalekich i bliskich podróży, w głąb własnej historii, także tej, której samemu się nie widziało. Podążając tym torem myślenia, można powiedzieć, że archiwum zdjęć z wydarzeń Bydgoskiego Marca ‘81 autorstwa Chrisa Niedenthala jest taką właśnie daleką podróżą. Legendarny fotoreporter, archiwista PRL-u, przyjechał do Bydgoszczy z okazji wydarzeń 19 marca 1981 roku, gdy rozpoczął się najpoważniejszy kryzys w stosunkach między władzami PRL a Solidarnością, nazwany później "kryzysem bydgoskim".
99 procent fotografii wykonanych wtedy przez Niedenthala nie było nigdy wcześniej publikowanych. Wydobyte z archiwum fotograficznego i przywrócone pamięci zdjęcia noszą ślady przeszłości, która wydarzyła się 40 lat temu. Zatrzymana w kadrze historia lokalna, szczególnie z uwagi na to, że Niedenthal jako jedyny uwieczniał kryzys bydgoski w kolorze, silnie oddziałuje na widza. Dzięki barwom łatwiej niż w przypadku czarno-białej fotografii potrafimy się utożsamiać z bohaterami zdjęć. Obfitujące w szczegóły kolorowe odbitki mają też większą wartość dokumentalną. Niedenthala stać było na drogie slajdy, gdyż pracował dla zagranicznej agencji. Kolorowe filmy i negatywy wysyłał po skończonej pracy do Nowego Jorku, do „Newsweeka". Następnie jechał dalej, na kolejne zlecenia, a o wcześniejszych zdjęciach zapominał. W redakcji „Newsweeka" filmy wywoływano i dokonywano selekcji materiału. Autor dziś już nie pamięta, czy jakiekolwiek zdjęcie z kryzysu bydgoskiego zostało opublikowane w Ameryce. Rolki odesłano do fotografa, a następnie trafiły one do jego archiwum, wspominanego wcześniej „miejsca zapomnienia" i „znikania”. Tam przeleżały praktycznie nietknięte przez kolejne 40 lat. (...)
Katarzyna Gębarowska
Bydgoski Marzec '81 w obiektywie Chrisa Niedenthala
- Fotografie: Chris Niedenthal
- Koncepcja, badania archiwalne: Katarzyna Gębarowska
- Projekt graficzny: Dawid Błażewicz
- Teksty: Małgorzata Czyńska, Katarzyna Gębarowska, Jan Rulewski
- Tłumaczenie: Karolina Arndt-Rojkowska
- Redakcja: Justyna Mrowiec
- Korekta: Lena Marciniak-Cąkała
- Wydawca: Fundacja Fotografistka
- Rok wydania: 2021
- ISBN: 978-83-951393-4-5
- Ilość stron: 48
- Wymiary: 190x260mm
- Oprawa: miękka
- Język: polski, angielski
- Wydanie: pierwsze
Chris Niedenthal urodził się w polskiej rodzinie w Londynie. Studiował fotografię w London College of Printing, po czym w 1973 roku przyjechał do Polski na kilka miesięcy i pozostał do dziś. Pracował zawsze jako tzw. "wolny strzelec"; na początku lat 80. współpracował z amerykańskim tygodnikiem NEWSWEEK, a od 1985 roku, jako fotograf kontraktowy, dla TIME Magazine. Dla tego czasopisma robił reportaże w całej wschodniej i centralnej Europie, Związku Radzieckim i na Bałkanach. Przez kilka lat współpracował również z niemieckim tygodnikiem Der Spiegel. Był świadkiem powstania wolnego związku zawodowego "Solidarność" podczas strajku w stoczni im. Lenina w Gdańsku w 1980 roku, jak również wprowadzenia stanu wojennego w Polsce w grudniu 1981 r., później dokumentował upadek komunizmu w roku 1989. Wygrał nagrodę w konkursie World Press Photo w 1986 roku za portret węgierskiego przywódcy Janosa Kadara. W Polsce ukazały się następujące albumy z jego fotografiami: "Polska Rzeczpospolita Ludowa. Rekwizyty" (Bosz 2004), "13/12. Polska Stanu Wojennego" (Edipresse 2006), "In Your Face" (Edition Fototapeta 2011), "Chris Niedenthal. Wybrane Fotografie 1973-1989", "Chris Niedenthal. Zawód: Fotograf" (Marginesy 2011), "Niedenthal. Chopin" (Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, 2015), "Niedenthal. Gdańsk 2018" (Muzeum Gdańska 2019), "1989. Rok Nadziei" (Bosz 2019), "Chris Niedenthal. Zawód Fotograf. Ciąg dalszy nastąpił" (Marginesy 2020) oraz "Stan Wojenny" (Bosz 2021). Przez wiele lat pracował nad cyklem fotografii dotyczących dzieci niepełnosprawnych intelektualnie, które przedstawił w formie wystaw w wielu miastach w Polsce i za granicą (m.in. "Tabu. Portrety Nie Portretowanych", "PracujeMY", "Listy do Syna"). Mieszka w Warszawie.
