Album fotografii Andrzeja Ślusarczyka pt. "Wałbrzych. Powidoki" dokumentujący degradację przemysłu wałbrzyskiego po 1989 roku. Zdjęcia powstały w latach 1999-2008. Teksty do albumu napisała Olga Tokarczuk oraz Adam Sobota. Album wydany przez wydawnictwo Fine Grain w 2010 roku.

Album dokumentuje proces likwidacji obiektów powierzchniowych związanych z wydobyciem węgla w zagłębiu wałbrzyskim w latach 90-tych i po roku 2000. Zamieszczone w albumie zdjęcia pochodzą również z lat 80-tych, z okolic Wałbrzycha dodając fotograficznemu dokumentowi wiarygodności i osadzają w realiach życia konkretnych ludzi.

Zdjęcia zamieszczone w albumie były prezentowane podczas wystawy w galerii BWA w Wałbrzychu.

Cykl fotografii Andrzeja Ślusarczyka, który mają Państwo w ręku, mógłby zostać uznany za album ginącej przyrody. Rozróżnienie na materię żywą i martwą wydaje się na tych zdjęciach niezbyt uzasadnioną kategorią umysłu. Kiedy mówimy „przyroda", przywołujemy obraz-znak: drzewa, góry, krajobraz, obłoki. Nie myślimy wtedy o betonie, stalowych rusztowaniach, górach usypanych równo z kopalnianych odpadków. Fotografia jest jednak sztuką, która znosi ten podział - w przewrotny sposób czyni z żywego martwe, nieruchome i odwrotnie - sugeruje, że w przedmiotach istnieje jakaś metafizyczna elan vital. l gdyby pójść za tą intuicją jeszcze krok dalej, gdyby wdać się w rozważania, czym jest, a czym nie jest przyroda, cóż się okaże? Czy termitiery, skrzętnie budowane przez owady, są przyrodą? A mrowiska? A korytarze ryte w drewnie przez korniki? W dolinach między wzgórzami, wzdłuż Pełcznicy, osiedlił się gatunek istot. Najpierw wycinały lasy, potem budowały tam swoje siedziby. Jeszcze później znalazły w ziemi coś bardzo cennego dla siebie i odtąd systematycznie wgryzały się w głąb skał. Ich nerwowa, zaborcza aktywność zostawiła ślady - kanciaste przedmioty, dziury w ziemi, regularnie położone ślady komunikacyjnych ciągów, tajemnice odpadków, dziwaczne znaki. Wymarła cywilizacja, kuriozalne dzieło przyrody. Ludzie, którzy poznali Wałbrzych powierzchownie, którzy liznęli go z okien pociągu, którzy rzucili nań okiem z ograniczonej powierzchni dworca - mówią o nim z niechęcią. Wspomagają z przestrachem gwałtowność koksowniczych ogni, obfitość kopalnianych wyciągów, szare mury budynków. Prosta, bezrefleksyjna estetyka z łatwością i bez wahania dzieli rzeczy na piękne i brzydkie. Piękny jest kwiat (choćby z krempliny), brzydki - rdzewiejący metalowy wózek do węgla. Piękna jest soczysta symetria, brzydka - odrapana asymetria. To proste, uczono nas tego w szkole. Niechże jej będzie, tej infantylnej estetyce. Niechże sobie dzieli. Lecz każda prawdziwa wrażliwość ma za nic takie filozofie. Piękne jest to co porusza, co odsłania zasłony iluzji, co pogłębia doświadczenie, co niesie dreszcz. Wystarczy umieć patrzeć oto credo sztuki fotografii. Wałbrzych jest dziełem przyrody, ponieważ człowiek, który go zbudował i zniszczył, jest dziełem przyrody. Wałbrzych jest industrialną ter- mitierą, mrowiskiem. Oto dzieło przyrody: Wałbrzych po przemysłowej gorączce. Jeszcze słychać chrzęst maszyn, gwizd syren, stukot pociągów załadowanych węglem. Jeszcze znajomy, bliski zapach koksowniczych spalin wietrzeje w zaułkach.

Olga Tokarczuk

Wałbrzych. Powidoki

• Zdjęcia: Andrzej Ślusarczyk
• Tekst: Olga Tokarczuk, Adam Sobota
• Projekt okładki: Paweł Działowski
• Wydawnictwo: ARW Fine Grain
• Rok wydania: 2010
• ISBN: 978-83-89327-95-6
• Ilość stron: 108
• Oprawa: twarda
• Wymiary: 240x230 mm
• Język: polski
• Wydanie: pierwsze

Andrzej Ślusarczyk (1953-2020) Fotografował od 1968 roku. Członek Związku Polskich Artystów Fotografików. Brał udział w około 150 wystawach ogólnopolskich i międzynarodowych na pięciu kontynentach, wielokrotnie nagradzany: Rzeszów, Londyn, Bangkok, Helsinki, Warszawa, Southampton, Ndola, Sydney, Kielce, Jastrzębie Zdrój, Nowy Targ. W roku 1987 otrzymał tytuł AFIAP Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotografii. Jest współautorem kilku książek min.: "Mistrzowie Polskiego Pejzażu" (2000), "Akt w Polskiej Fotografii" (2013). Brał aktywny udział w wystawach fotograficznych w Polsce i za granicą, zdobywając wiele nagród i wyróżnień. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Okręgowego w Wałbrzychu, krakowskiej Galerii Zderzak oraz w kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą.