Zapraszamy w piątek 27 maja 2022 roku, o godz. 18.00 do Galerii Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach na otwarcie zbiorowej wystawy fotografii "12/75" przygotowanej z okazji 75 lecia ZPAF, złożonej z wielkoformatowych fotografii znamienitych polskich twórców, eksponowaną w oknach wystawowych przy Alei Korfantego w Katowicach. Wystawa potrwa do 24 czerwca 2022 roku.

W ramach wydarzenia przewidziano również wykład Andrzeja Zygmuntowicza, przewodniczącego Rady Artystycznej ZPAF. Następnie - wraz z zaproszonymi gośćmi - porozmawiamy o fotografii.

Między rzeczywistością a wyobraźnią - wystawa na 75-lecie ZPAF

75 lat to piękny wiek dla człowieka, to czas zasłużonego odpoczynku i spokojnego już kroczenia przez kolejne lata. Ale dla organizacji zajmującej się fotografią, to już nie tak strasznie dużo, by przechodzić w stan spoczynku. Szczególnie gdy samo medium istnieje dopiero 183 lata. Związek Polskich Artystów Fotografików powstał w 1947 roku z inicjatywy środowiska fotografów, związanych w okresie międzywojnia z Fotoklubem Polskim. II wojna światowa kompletnie przewartościowała niemal wszystkie aspekty ludzkiego funkcjonowania, w tym rolę fotografii, także jako środka wypowiedzi artystycznej. Stała się ona z jednej strony doskonałym narzędziem służącym do dokumentowania ludzkiego życia i wielowymiarowych skutków ludzkiej działalności, a z drugiej otwartym systemem pobudzania refleksji o filozoficznym, intelektualnym, emocjonalnym i estetycznym charakterze, dotyczącym kondycji świata i obecności w nim człowieka.

Sztuka, także ta realizowana za pomocą fotografii, jest bardzo otwartym pojęciem, a jej granice, od czasu rewolucji przemysłowo-naukowej z pierwszej połowy XIX wieku, zaczęły z czasem być coraz bardziej płynne i zdecydowanie inne niż te ustanowione wiele wieków wcześniej, gdy wizualizowanie piękna było podstawowym jej celem. Fotografia, jako jeden z istotnych elementów rewolucji technicznej, włączyła się dość szybko w obszar sztuki, przyczyniając się w znaczący sposób do zmiany jej potencjału i granic.

Wystawa przygotowana z okazji 75 lecia ZPAF ukazuje fotografię jako system służący do tworzenia analiz upływającego czasu w oparciu zarówno o rzeczywistość jak i o swobodną wyobraźnię autorską. Na wystawę złożyły się prace artystów już nieobecnych, stanowiące swoiste kamienie milowe fotografii polskiej. Reprezentowany jest nurt fotografii humanistycznej, skupionej całą sobą na losie pojedynczego człowieka, uwikłanego w życie, które w dużej mierze nie od niego zależy. W ten nurt wpisują się prace Krystyny Łyczywek i Andrzeja Baturo opowiadające, przez zapis jednostkowych doświadczeń, o szeroko rozumianym życiu społecznym. Analiza rzeczywistości, prowadzona wprost, pojawia się także w zdjęciach Anny Chojnackiej i Pawła Pierścińskiego. To relacje o matce – ziemi i wpływie na nią działań człowieka, z trwałymi śladami jego obecności, których skutki coraz bardziej dają znać o sobie.

Nurt fotografii subiektywnej reprezentowany jest przez jej głównych twórców – Zdzisława Beksińskiego, Jerzego Lewczyńskiego i Bronisława Schlabsa. Ich prace są dalekie od obrazowania podjętych tematów w sposób oczywisty. Wymuszają na odbiorcy pobudzenie własnej wyobraźni a nietradycyjnie budowane kadry pozwalają na indywidualną interpretację, gdyż nie narzucają jedynego „słusznego“ ich odbioru. W podobny sposób rozumieli fotografię Wacław Nowak i Zbigniew Łagocki. Sięgając po motyw kobiecego ciała opowiadali o zmieniającym się pojęciu piękna i wykorzystywali je by opowiedzieć o współczesnych zagrożeniach. Między dokumentowaniem a niestandardowym i bardzo plastycznym obrazowaniem jest twórczość Zofii Rydet i Mariana Kucharskiego. Znajdziemy w niej ślady ich przeżyć z II wojny światowej i przestrogę przed skutkami ewentualnego, kolejnego działania ludzi prowadzącego do zagłady. Ich intrygujące kadry, będące połączeniem fotografii i innych zabiegów plastycznych, są atrakcyjne wizualnie i mocne w przekazie. Twórczość Edwarda Hartwiga to przepływanie od konkretu do swobodnych skojarzeń, jest piękno ale naznaczone przemianami drugiej polowy XX wieku. Jego zdjęcia są doskonałym pomostem między dawnymi a nowymi trendami w sztuce. Swoistym dopowiedzeniem do tego zbioru jest praca Zygmunta Rytki, przedstawiciela neoawangardy, mówiąca o nietrwałości i ciągłej zmianie, zjawisk które dotyczą nie tylko człowieka ale także całej natury. Nasze istnienie ciągle trwa ale nie wiemy ku czemu zmierza.

Zbiór 13 fotografii, autorstwa znaczących postaci polskiej sztuki, posługujących się fotografią, jest zaproszeniem do szerszego spojrzenia na potencjał drzemiący w tym medium. Jest ono współcześnie łatwo dostępne i wygodne w użyciu ale istotne kadry powstają rzadko, bo wymagają namysłu, talentu a często i pracowitości. Taki są prace zaprezentowane na wystawie.

Andrzej Zygmuntowicz

Autorzy wystawy

Zdzisław Beksiński: Autoportret, 1956, zdjęcie ze zbiorów Muzeum Historycznego w Sanoku
Andrzej Baturo: Człowiek ze stołem, lata 60-te XX w., zdjęcie ze zbiorów prywatnych Inez Baturo
Anna Chojnacka: z cyklu Strachy, lata 80-te XX w., zdjęcie ze zbiorów Muzeum Historii Katowic
Edward Hartwig: Wizja baletu, 1966, zdjęcie ze zbiorów prywatnych Bartłomieja Szmaja
Marian Kucharski: Sonderkomando z serii Kronika pamięci, 1968, zdjęcie ze zbiorów prywatnych Wojciecha Beszterdy
Jerzy Lewczyński: Nieznany, z serii Głowy wawelskie, 1959, zdjęcie ze zbiorów prywatnych Kazimiery Lewczyńskiej
Zbigniew Łagocki: z serii Poliformia, Body Building, 1967, zdjęcie ze zbiorów prywatnych Marii Pyrlik
Krystyna Łyczywek: Eforia Nord, 1968, zdjęcie ze zbiorów prywatnych Ewy Łyczywek-Pałki
Wacław Nowak: Afisz antywojenny, 1970, zdjęcie ze zbiorów Muzeum Historii Fotografii w Krakowie
Paweł Pierściński: Ziemia chęcińska, 1968, zdjęcie ze zbiorów Biura Wystaw Artystycznych w Kielcach
Zofia Rydet: z cyklu Świat uczuć i wyobraźni, Zagłada, ok. 1970, zdjęcie ze zbiorów Fundacji im. Zofii Rydet
Zygmunt Rytka: z cyklu Ciągłość nieskończoności, 1984, zdjęcie ze zbiorów Muzeum Historii Fotografii w Krakowie
Bronisław Schlabs: z serii Wieczny sen, 1985, zdjęcie ze zbiorów prywatnych Włodzimierza Kowalińskiego

Kuratorka - Katarzyna Łata.

Panel dyskusyjny - Katarzyna Łata, Andrzeja Zygmuntowicz.

Organizator Galerie Miasta Ogrodów i Katowice Miasto Ogrodów z inicjatywy Rady Artystycznej ZPAF oraz Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach.

12/75 - wystawa/wykład/rozmowa/fotografia

Miejsce wystawy: Galeria BWA