Zapraszamy 6 lipca 2023 roku, o godz. 18.00 do Zaułku Hartwigów w Lublinie na wernisaż wystawy fotografii Zofii Jabłońskiej (1907-1971) - dziennikarki, reportażystki, feministki, pierwszej ukraińskiej fotografki. Wystawa odbywa się w ramach Festiwalu Wschód Kultury, potrwa do 9 lipca 2023 roku. Wstęp wolny.

Jabłońska podróżowała po całym świecie z aparatem fotograficznym i kamerą w ręku, pisząc pamiętniki ze swoich podróży. Fotografowała pejzaże, architekturę oraz ludzi w Maroku, Egipcie, Azji Południowo-Wschodniej, Nowej Zelandii, Australii, Indonezji (m. in. na Jawie i Bali) oraz na Tahiti. Archiwum Jabłońskiej jest w posiadaniu jej rodziny w Paryżu, gdzie artystka spędziła większość swojego życia. Zbiór zawiera bogactwo materiałów wizualnych i tekstowych, które wciąż czekają na odkrycie.

Na wystawie zaprezentowane zostaną fotografie wykonane przez Jabłońską w trakcie jej podróży do Azji, Afryki Północnej, Nowej Zelandii oraz Tahiti. Wystawa jest realizowana dzięki uprzejmości spadkobierczyni Jabłońskiej, jej wnuczki Natalie Oudin, z którą spotkamy się w Lublinie w ramach festiwalu.

Zofia Jabłońska urodziła się 15 maja 1907 r. w wiosce blisko Lwowa, w rodzinie greckokatolickiego księdza. Od siódmego roku życia stale się przeprowadzała: Kijów, Noworosyjsk, Morze Azowskie, Rostów i Taganrog. W latach 1924-1925 studiowała w Szkole Dramatycznej we Lwowie. W tym samym czasie skutecznie zarządzała dwoma kinami w Tarnopolu. Dzięki temu udało jej się zebrać wystarczająco dużo pieniędzy na podróż do Paryża, gdzie spróbowała swoich sił w kilku filmach. We Francji poznaje podróżnika i pisarza Stepana Lewyńskiego, który zaraził ją podróżniczą pasją do „egzotycznych krain”. Paryż nie zatrzymał jej na długo, bo już pod koniec 1928 r. postanawia wyjechać na własną rękę do Maroka. Podczas tej podróży pisze swoją pierwszą powieść „Ja i Maroko”. Po powrocie z Maroka i krótkim przystanku w Paryżu udaje się do Krynicy-Zdroju, gdzie rozkręca mały biznes. Mimo obowiązków spowodowanych działalnością gospodarczą, znajduje czas na swoje ulubione hobby – fotografię. W grudniu 1931 r. Jabłońska wyrusza w wymarzoną podróż dookoła świata. W czasie tej podróży w Indochinach poznaje swojego przyszłego męża, francuskiego inżyniera Jeana Oudina. Jabłońska kontynuując swoją wyprawę po świecie, podróżuje do Syjamu (obecnie Tajlandia), Malezji, Jawy, Bali, Australii, Nowej Zelandii i na Tahiti. W październiku 1934 r. dociera do ostatniego przystanku swojej podróży dookoła świata – Nowego Jorku. Po tych wydarzeniach, już w ojczyźnie, Zofię wita się jak prawdziwą gwiazdę: spotkania z publicznością, prezentacje. Kobieta, która samodzielnie odbyła podróż dookoła świata i utrwaliła ją w literaturze jest sensacją dla jeszcze dość patriarchalnej Galicji lat 30. Tym samym staje się idolką galicyjskiego środowiska feministycznego, które ukształtowało się wokół pism „Nowa Chata” i „Kobiecy los”. Jabłońska, mimo nadmiaru obowiązków domowych, rozpoczyna kolejny projekt: w latach 1936-1937 w czasopiśmie „Nowa Chata” prowadzi swego rodzaju blog kosmetyczny, który najpierw nosił tytuł „Nigdy nie jest za późno”, a później „Kilka porad z Klyodiny”, gdzie zapoznaje kobiety z różnymi sposobami zachowania urody i udziela porad kosmetycznych. Prawie nic nie wiadomo o życiu Jabłońskiej w czasie II wojny światowej. Po ponownym przybyciu do Francji Zofię dotykają bolesne straty: w 1946 r. zmarł Stepan Levinsky, później jej siostra Olga i matka Modesta, a w 1955 r. mąż Jean Oudin. W 1960 r. po śmierci Jeana Zofia przeniosła się na Noirmoutier – wyspę, o zamieszkaniu na której obydwoje marzyli – i kosztem wielkiego wysiłku własnoręcznie zbudowała tam piękny dom według własnego projektu. Jednocześnie zajmowała się pisaniem swojego największego dzieła – powieści psychoanalitycznej „Księga ojca”, w której opowiada o swoim dzieciństwie, a przede wszystkim o tym, jak związek z ojcem wpłynął na jej formację. Powieść ta ukazała się już po śmierci Zofii, staraniem Jurija Stefanyka i Marty Kalitowskiej. W wieku 64 lat Zofia Jabłońska zginęła w wypadku samochodowym, podczas podróży do Paryża, gdzie wiozła swoje rękopisy.

Kuratorka: Emilia Kietlińska-Drozd

Zofia Jabłońska - Fotografia