Galeria u Strasza działająca w Wojewódzkim Domu Kultury w Kielcach zaprasza w sobotę 15 stycznia 2022 roku, o godz. 18.00 na wernisaż wystawy "Staroobrzędowcy" autorstwa kolektywu Lux w składzie Emilia Pluta, Jerzy Machajek oraz Marcin Dąbrowski.

Wernisaż wystawy połączony będzie ze spotkaniem z Krzysztofem Snarskim - kulturoznawcą, etnografem, muzeologiem, regionalistą, kustoszem w Muzeum Okręgowym w Suwałkach, autorem książki "Staroobrzędowcy. Historia, wiara, tradycja".

Staroobrzędowcy na ziemie polskie przybyli w II połowie XVIII wieku z terenów dzisiejszej Rosji. Obecnie wierni w Polsce skupieni są wokół trzech parafii: w Gabowych Grądach, Suwałkach oraz Wojnowie. Liczba wyznawców tej religii oscyluje w granicach dwóch tysięcy. Są niezwykle zaangażowaną religijnie społecznością. Wiara ma dla nich kluczowe znaczenie, także w życiu codziennym. W każdą niedzielę udają się na nabożeństwa do molenny, ale również modlą się codziennie w swoich domach. Ich życie w XXI wieku znacząco różni się od tego, co zobaczyć można choćby na fotografiach prof. Iwańca: staroobrzędowcy wykonują najróżniejsze zawody, kultywują swoje pasje, a tradycyjny ubiór przyodziewają jedynie przy okazji wizyty w molennie bądź podczas uroczystości religijnych i świąt.

Najważniejszą cechą, która odróżnia ich doktrynę od innych kościołów prawosławnych to stosunek do obrzędów: uznawane są tylko księgi liturgiczne sprzed reformy Nikona, zaś każde odstępstwo od tradycji traktowane jest jako grzech śmiertelny. Wierzą też w świętość i nietykalność Moskwy, nazywanej kiedyś Trzecim Rzymem. Wiara starowierów osnuta jest także wokół oczekiwania na koniec świata i właśnie temu podporządkowują całe swoje życie doczesne.

Kolektyw Lux powstał pod koniec 2020 roku. Jego trzon tworzą Emilia Pluta, Jerzy Machajek i Marcin Dąbrowski - troje ludzi, w których drzemie wielka pasja fotograficzna i ciekawość świata. Poznali się w Lubelskiej Szkole Fotografii. Projekt "Staroobrzędowcy - religia niewymarła" jest ich pierwszym, autorskim projektem, w przyszłości zamierzają nadal pracować wspólnie nad kolejnymi.

Jeszcze przed rozpoczęciem projektu byłam pewna, że poza materiałem fotograficznym przywiozę ze sobą coś, co zostanie ze mną na długo - duchowe spojrzenie na otaczający mnie świat i sprawy, które dotykają mnie każdego dnia. Już po pierwszym zderzeniu z kulturą i religią Staroobrzędowców wiedziałam, że potwierdzą się moje przypuszczenia. Na co dzień żyjąc w biegu nie zwracałam większej uwagi na pewne kwestie, które odkryłam dopiero, biorąc udział w projekcie. Dotknęłam pewnego rodzaju mistycyzmu. Cieszę się, że znalazłam się w tym konkretnym miejscu i czasie właśnie z tymi ludźmi - moimi Kolegami, którzy również mogli doświadczyć pewnej niezwykłości, atmosfery, jaką można poczuć jedynie zagłębiając się właśnie w tę kulturę i religię. Bardzo im za to dziękuję. Szczególnym przeżyciem duchowym była dla mnie kąpiel w bani – proces oczyszczenia ciała i ducha, którego mogliśmy doświadczyć, zaś następnego dnia los skierował nasze kroki do molenny, do której, zgodnie z tradycją staroobrzędową, można wejść tylko, gdy jest się oczyszczonym. Miałam też wrażenie, że w chwilach zwątpienia, zmęczenia - a takowe przecież się pojawiały - siła wyższa prostowała nasze ścieżki. Co zostało we mnie po realizacji projektu? Poczucie, że nigdy nie należy się poddawać, wdzięczność za każdy dzień spędzony w towarzystwie moich Kolegów, za ich wsparcie, za rozmowy z przedstawicielami tej wspaniałej kultury i religii, w jaką mieliśmy okazję wniknąć. I jeszcze za to, że jestem w tym miejscu, w którym zawsze chciałam być - z aparatem w ręku, robiąc to, co kocham. 

Emilia Pluta

Staroobrzędowcy - religia niewymarła

Miejsce wystawy: Galeria u Strasza