Muzeum Śląskie w Katowicach zaprasza 2 lutego 2023 roku, o godz. 18.00 na wernisaż wystawy "Ryszard Czernow Vanitas 2023". Wystawa czynna do 7 maja 2023 roku.
Wystawa Ryszard Czernow Vanitas 2023 to wieloznaczeniowy zbiór prac, których autor porusza się pomiędzy tworzeniem a destrukcją, wykorzystując znany ze średniowiecza, ale przede wszystkim baroku, motyw marności symbolicznie zawarty w warstwie wizualnej prac. W swoich dziełach artysta skupia się bowiem na materii, tworząc obrazowe opowieści o jej rozpadzie oraz pochłanianiu przez nią świadectw ludzkiej bytności. W ten sposób Czernow ukazuje widzowi skamieniałości tego, co znamy, co jest nam bliskie, ale przeminęło.
Na wystawie mogą Państwo zobaczyć najnowsze i nieco starsze cybergrafie Ryszarda Czernowa. Autorska technika obrazowania, którą posługuje się ten twórca, została zdefiniowana w 2001 roku jako sposób rysowania za pomocą światła w przestrzeni oprogramowania komputerowego. Tworzone kompozycje są efektem wielogodzinnej pracy podobnej do cyfrowego malarstwa i grafiki, ich punktem wyjścia jest jednak medium fotograficzne. Można tę technikę przyrównać do bardziej zaawansowanego fotograficznego montażu czy kolażu. Artysta posługuje się rysikiem i tabletem graficznym jak dłutem bądź pędzlem, tworząc wielowymiarowe kompozycje wizualne, budując nowe przestrzenie, kreując nowe rzeczywistości. W przypadku Czernowa obrazy digitalne, oparte na przetwarzaniu danych cyfrowych, nie są, jak można by się spodziewać, ostatecznie prezentowane widzowi na ekranie urządzenia mechanicznego. Artysta finalny kształt swoim pracom nadaje poprzez wysokiej jakości wydruki - druk i analogowa postać docelowych prac stanowi równie ważny element warsztatu twórczego, jak cyfrowe źródło jego wizerunków.
Stykając się z pracami prezentowanymi na wystawie, można odnieść wrażenie, że dokumentują one stan rzeczy po nieokreślonej katastrofie, albo że obserwujemy kadry z jakiegoś post apokaliptycznego filmu. Bliskie wydają się tu słowa z opowieści o świecie androidów, który opisał Philip K. Dick: „nikt już dziś nie pamiętał ani jaki był powód tej wojny, ani kto ją wygrał. Pył radioaktywny, który zatruł większą część powierzchni planety, nie zrodził się w żadnym konkretnym kraju i nikt, nawet ówczesny przeciwnik, nie zaplanował takiego rozwoju wypadków”. Cybergrafie Ryszarda Czernowa dają nam wgląd do nieco mrocznego wyobrażonego świata przemijania i rozpadu. Stanowią zadumę nad ciągłą pogonią człowieka za posiadaniem coraz większej liczby przedmiotów, które i tak, prędzej czy później, czeka destrukcja i zapomnienie.
Analizując twórczość Ryszarda Czernowa, Krzysztof Jurecki w tekście do katalogu wystawy Martwe z natury – odsłona II pisał: „Trudno odpowiedzieć, jaki stan rzeczywistości oglądamy. Czy jesteśmy już po katastrofie, czy jeszcze mamy szansę, a prace Czernowa są przestrogą przed nią”[3]. Ostatni czas sprawił, że wizualna wypowiedź artysty na temat przemijania stała się bliższa naszej rzeczywistości. Słowa pisane przez Jureckiego w czasie globalnego kryzysu pandemicznego nabrały nowego znaczenia już miesiąc po zakończeniu prezentowanej na przełomie 2021 i 2022 roku wystawy, a prace Ryszarda Czernowa brutalnie zderzyły się z rzeczywistością. Agresja militarna Rosji na Ukrainę zmieniła oblicze sąsiadującego z nami kraju, a jej bolesne skutki dotknęły również Polskę, Europę i świat. Katastrofa dosłownie nas dosięgnęła i dziś przychodzi nam się mierzyć z jej następstwami. Na wystawie Vanitas 2023 także wyraźnie dostrzegalne są wpływy obecnej sytuacji. Czernow wykorzystuje symbole wojny, a jego prace z motywami rozpadu i zniszczenia można porównywać ze zdjęciami wykonanymi na froncie. Nie ma wątpliwości, że dzieła tyskiego artysty można interpretować w kontekście obecnej sytuacji w Europie.
Wystawa Vanitas 2023 może być czytana jako komentarz do współczesności. Czasu, w którym zarówno kultura, jak i natura stoją pod znakiem zapytania. Na naszych oczach zmienia się świat, a Ryszard Czernow pokazuje najbardziej dobitne efekty tej zmiany. Nie należy jednak zapominać, że prace prezentowane w ramach ekspozycji w Muzeum Śląskim są w pełni wykreowane w wyobraźni artysty.
Kamil Myszkowski
Ryszard Czernow - artysta multimedialny, z wykształcenia operator filmowy. Profesor Szkoły Filmowej im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Od 1994 roku jest członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików. Fotografią twórczą zajmuje się od początku lat osiemdziesiątych dwudziestego wieku. Prekursor twórczego wykorzystania technik cyfrowych w fotografii. Zrealizowano szereg wystaw indywidualnych jego prac w czołowych polskich galeriach, zaprezentowano cykle: Obraz w kamieniu (2018, pierwsza edycja), Martwe z natury (2016, pierwsza edycja), Świat z cegieł (2011), Ostatni śnieg – przemiany (2011), Dygresje (2010), Światło i kamień (2009), autorska wystawa plakatów (2007), Fotografia? (2006), Tryptyki (2005), Poznałem Go (2005), Bramy do… (2005), Mury Kazimierza (2002), Cybergrafia (2001), Kim byłem – byłem sobie (1995), Ślady (1993), Lata Świetlne (1983). W swojej twórczości szczególną uwagę poświęca współczesnej symbolice wanitatywnej, opisując otaczający nas świat materii ożywionej i nieożywionej. Od wielu lat zajmuje się także projektowaniem graficznym. W jego projektach szczególną rolę odgrywa bardzo subiektywna autorska fotografia. Jest twórcą plakatów do filmów fabularnych. Jako reżyser i operator zrealizował także szereg teledysków dla kultowych polskich grup muzycznych i wykonawców.
Ryszard Czernow - Vanitas 2023
Miejsce wystawy: Muzeum Śląskie
Adres: T. Dobrowolskiego 1 : Katowice
