Obornicki Ośrodek Kultury zaprasza 7 listopada 2025 roku, o godz. 18.00 do Małej Galerii Fotografii Kontrast w Obornikach Śląskich na wernisaż wystawy fotografii Patrycji Basińskiej "Projekcje". Wystawa potrwa do 30 listopada 2025 roku. Wstęp wolny.

Projekcja to kluczowe pojęcie nie tylko w sztukach widzialnych co dość oczywiste, ale też w wielu innych dziedzinach od fizyki poprzez matematykę, aż po psychologię. Właśnie ta wielowymiarowość jest immanentną cechą fotografii prezentowanych przez Patrycję Basińską. W klasycznym rozumieniu fotografia jest zapisem rzeczywistości, rodzajem dowodu na istnienie świata, jednak autorka zdaje się w ogóle nie być zainteresowana takim podejściem, wprost przeciwnie, używa fotografii do stwarzania zupełnie osobnej, autonomicznej rzeczywistości artystycznej. W obliczu tak skonstruowanych poszukiwań pojawia się pytanie - czy istnieje świat niezależny od nas, czy może wszystko co widzimy jest w istocie tylko zbiorem projekcji naszego umysłu? Wystawa pt. „Projekcje” pozostaje w dialogu z tym pytaniem, badając granice między obiektywnym i naukowym, subiektywnym i intuicyjnym, między tym co realne, a tym co tworzymy w kontakcie ze światem.

Filozofowie od wieków spierają się o istnienie obiektywnej rzeczywistości. Platon mówił o świecie idei, który jest prawdziwszy niż świat zmysłowy. Kant twierdził, że nigdy nie poznajemy rzeczy samych w sobie, a jedynie ich fenomeny, kształtowane przez naszą percepcję. Współczesna fizyka kwantowa dodaje, że obserwator i obserwowany są ze sobą nierozerwalnie związani czyli w pewnym sensie, świat istnieje takim jakim go widzimy. Fotografie Patrycji Basińskiej to swoisty sposób na rozpoznanie świata. Tą artystyczną metodę badawczą opartą o kartograficzne badania terenowe stosuje w cyklu „Blank maps with instructions”, gdzie klasyczne zdjęcia krajobrazu poddane są wymyślnym działaniom biochemicznym i tajemnym przetworzeniom znanym jedynie autorce, łącząc przestrzeń realną z mistyczną. Fotografia staje się tu medium aktywnego modelowania rzeczywistości i zaproszeniem do refleksji nad tym, co jest dane, oraz tym co wytworzone przez percepcję. Cykl „Box camera” opiera się na podobnej zasadzie - nie jest rejestracją, lecz interpretacją i dowodzi teorii, że fotografia nie jest biernym odzwierciedleniem rzeczywistości, lecz aktem wyboru, gestem obserwatora. W zestawie „Ciało obce” konstruowane przez autorkę mapy świata są zakłócane przez elementy z innej kategorii, zupełnie nieprzystawalne, które wytrącają widza z kontemplacji. W tym cyklu napięcie między pierwotną harmonią a wtrąceniem obcego elementu staje się przestrzenią doświadczania nieadekwatności i zgrzytem w rzeczywistości. Stosowane przez autorkę techniki asamblażu i innych zabiegów formalnych również zdają się tu być nie bez znaczenia. W trzech przewrotnych cyklach portretowych natomiast, autorka pozostaje wierna swojej metodzie sprzeciwu wobec tego co zastane. Cykle „Faceless” i „One of a kind” to niewątpliwie studium antyportretu i osobliwe kolekcje nieobecności. W obu cyklach znika kluczowy element tożsamości, nośnik identyfikacji – twarz lub właściciel rękawiczki. Zestawy te, pomimo że wizualnie odległe znaczeniowo, są niezwykle zbieżne, ponieważ opierają się na idei braku tożsamości indywidualnej i jednoczesnym poszukiwaniu wspólnego doświadczenia. Autorka rozszerza swoje rozważania dalej w cyklu „Pogłos” badając sieci połączeń pomiędzy wszelkimi bytami, nie tylko portretowanymi, ważnymi dla niej osobami, ale również rzeczami codziennego użytku, elementami natury i istotami z wyobraźni. Pajęcza nić powiązań pomiędzy wszystkim i wszystkimi, jest nieuniknioną siecią wpływów i wzajemnych projekcji. Basińska podważa modernistyczną wiarę w portret będący nośnikiem niezmiennego „ja” i pokazuje, że zarówno obraz twarzy, echo pamięci, jak i przedmiot codzienny mogą być równorzędnymi punktami dostępu do tego co wspólne. Kolekcja, którą tu oglądamy, jest kolekcją nieobecności, a zarazem propozycją nowej, wspólnotowej formy tożsamości, powstającej w przestrzeni pomiędzy obrazem a widzem.

W czasach nadmiaru obrazów Patrycja Basińska proponuje spowolnienie i uważność. Tworząc rzeczywistość artystyczną przetworzoną przez własną percepcję, przedstawia widzowi świat według indywidualnej projekcji. W przestrzeni galerii może się okazać, że jest to wersja będąca lustrem dla świata zaprojektowanego przez widza.

Agnieszka Antosiewicz-Mas Wrocław, 2025

Patrycja Basińska - Projekcje