Lata 80. XX wieku w fotografii polskiej. Powiew wolności

Zapraszamy 26 - 27 maja 2022 do Czytelni Sztuki w Gliwicach do udziału w sesji naukowej pod hasłem "Lata 80. XX wieku w fotografii polskiej. Powiew wolności. Strategie twórcze między reportażem, dokumentalizmem a inscenizacją". Sympozjum będzie drugą z serii konferencji organizowanych przez Czytelnię Sztuki we współpracy z dr Krzysztofem Jureckim. Tematem spotkania są wybrane fenomeny oraz tendencje artystyczne w fotografii polskiej drugiej połowy XX wieku analizowane w świetle różnorodnych perspektyw badawczych.

Lata 80. XX wieku były interesującym okresem dla różnorodnych eksploracji w dziedzinie fotografii jako zapisu rzeczywistości. Ze względu na wprowadzenie stanu wojennego w grudniu 1981 roku, był to czas dramatyczny. Dekada zaczęła się Karnawałem Solidarności, trwającym od sierpnia 1980. Przy pomocy medium fotografii utrwalano przemiany społeczno-polityczne, w tym przede wszystkim strajki oraz brutalizację działań aparatu represji. Wprowadzenie stanu wojennego spowodowało, że fotografowie działali także w undergroundzie, a ich dorobek do tej pory jest ujawniany. Lata 80. to także rozwój fotografii w ramach "sztuki przy Kościele", a także w obrębie dekadenckiej Kultury Zrzuty, jak i działań indywidualnych twórców. W tym czasie rozwijał się nie tylko dokument i reportaż, ale podjęta została ponownie próba definicji ruchu neoawangardowego. Mamy także do czynienia z aktywnością o charakterze feministycznym, w szczególnym kontekście państwa socjalistycznego. Lata 80. w fotografii to także różne czasopisma ("Fotografia", "Obscura", "Foto"), galerie państwowe i prywatne. Odbywały się sympozja i przeglądy fotografii (Gorzów Wlkp.), gdzie miała miejsce wymiana i dyskusja nad stanem fotografii. Aktywnie działali krytycy: Urszula Czartoryska, Jerzy Busza, Ryszard Bobrowski i historycy, starający się opisać status quo wydarzeń. W latach 80.-tych tworzone były dwie kolekcje: w Muzeum Sztuki w Łodzi (Urszula Czartoryska) i w Muzeum Narodowym we Wrocławiu (Adam Sobota). Był to także czas prezentacji w Polsce wystaw: Fotografia polska. Featurning Orginal Masterworks from Public and Private Collections in Poland 1839 to 1945 and Selection of Avant-Garde Photography, Film and Video from 1945 to the Present (ICP, Nowy Jork w 1979, Muzeum Sztuki w Łodzi w 1980) oraz Fotografia polska 1900-1981 w Centrum Pompidou w Paryżu w 1981, będących najważniejszymi prezentacjami historycznymi jakie do tej pory zorganizowano. Lata 80. to także czas krystalizacji ważnych postaw czy zmian w twórczości takich fotografów jak: Jerzy Lewczyński, Zofia Rydet, Wojciech Prażmowski, Natalia LL, Ewa Partum, Teresa Gierzyńska, grupa Łódź Kaliska oraz innych, którzy czekają na swoje odkrycie.

Lata 80. XX wieku w fotografii polskiej. Powiew wolności. Strategie twórcze między reportażem, dokumentalizmem a inscenizacją

Czwartek, 26 maja 2022

Moderatorka Maria Franecka

godz. 10.00

• Otwarcie sympozjum. - Grzegorz Krawczyk, szef Czytelni Sztuki
• Rola wydarzeń historycznych. Ruch Solidarności oraz powołanie rządu Tadeusza Mazowieckiego. - Stanisław Jasiński
• Niechciana fotografia. Fotografia społeczna początku lat 80 XX wieku. Fotografia społeczna, reportażowa, prasowa czy socjologiczna? - dr Henryk Kuś
• Przemiany "fotografii elementarnej" - dr Andrzej Saj

godz. 11.30

• Inscenizowanie jako strategia myślenia o przestrzeni i czasie - lata 80. w twórczości Grzegorza Przyborka i Stefana Wojneckiego - prof. Marianna Michałowska
• Fotografia w ruchu "sztuki przy Kościele". Sakralność sztuki - dr Krzysztof Jurecki
• Fotografia neoawangardowa a kwestia postmodernizmu - dr Adam Sobota
• Artysta neoawangardowy i fotografia lat 80. XX wieku - Jolanta Męderowicz

godz. 14.30

• Dyskusja

godz. 17.00

• Pokaz filmu Andrzeja Różyckiego pt. "Nieskończoność dalekich dróg. Podsłuchana i podpatrzona Zofia Rydet" (1989). Wieczór wspomnień o Andrzeju Różyckim

Piątek, 27 maja 2022

Moderator Krzysztof Jurecki

godz. 9.30

• Fotografia w Kulturze Zrzuty. Granice wolności artystycznej - dr Krzysztof Jurecki
• Wobec "męskiego spojrzenia". Polskie fotografki lat 80. XX wieku - dr hab. Magdalena Samborska
• Otwarcie na fotografię? Najważniejsze muzea i galerie fotograficzne w latach 80. Rola ZPAFu, - Lena Wicherkiewicz
• Heterotopie. Fotografia polska lat 80. w kolekcji Muzeum Fotografii w Krakowie - Marek Janczyk

godz. 11.30

• Zapis fotograficzny zestawiony z autorskim tekstem jako sposób prowadzenia narracji na temat własnych przemyśleń i doświadczeń - Maria Franecka
• Kontakty międzynarodowe. Pozycja fotografii polskiej na świecie - dr Adam Sobota
• Krytyka fotograficzna. Najważniejsze pisma. Inicjatywy i sympozja - dr Weronika Kobylińska

godz. 13.00

• Dyskusja i podsumowanie sympozjum

Kurator dr Krzysztof Jurecki.

Wstęp wolny. Liczba miejsc jest ograniczona. Zapisy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Rezultatem sesji będzie książka, która ukaże się nakładem oficyny Czytelni Sztuki w 2023 roku.

Lata 80. XX wieku w fotografii polskiej. Powiew wolności. Strategie twórcze między reportażem, dokumentalizmem a inscenizacją