Książka Jacka Strzałkowskiego "Leksykon fotografów na dawnych ziemiach polskich, Pomorzu i Śląsku 1839-1918" to niezwykle cenne opracowanie, które zawiera 9005 nazwisk fotografów zawodowych oraz amatorów fotografii działających na Pomorzu i Śląsku w 1839-1918. Książka została wydana przez autora w 2019 roku.
Okres przeszło 65 lat dzielący ostatni rozbiór ziem polskich od lat 60-tych XIX w., kiedy fotografia wizytowa stara się bardzo popularna, utrwalił status byłej Polski, jako fragmentów pod sztucznymi nazwami ziem sąsiadów. Rosji - Królestwa Polskiego, Austrii - Galicji i Londomerii oraz Prus - Wielkiego Księstwa Poznańskiego.
Nie jest pracą upiększoną jak większość dotychczasowych - zdjęciami anonimowych osób o nie ciekawych twarzach i postaciach obok chronologicznie ułożonych wiadomości o ich twórcach. Bez indeksu osób, korzystanie z nich jest bardzo trudne. Zakres terytorialny pracy obejmuje na północy, zachodzie i południu ziemię włączone do Polski po II wojnie światowej. (...)
Leksykon wymienia ok. 2600 amatorów. Członków Towarzystw Fotograficznych, autorów zdjęć zebranych przez Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości (TOnZP) - obecnie przechowywanych w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie (IS PAN), oraz fotografii reprodukowanych w pismach: "Pamiętnik Towarzystwa Tatrzńskiego", "Roczniki Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego", "Ziemia", "Wieś Ilustrowana" i "Wieś i Dwór". (...)
W Leksykonie wymieniłem prawdopodobnie tylko kilka procent z ogółu entuzjastów tej fascynującej sztuki. Korzystając z książek adresowych, ustaliłem dla większość amatorów, miejsce zamieszkania i wykonywany zawód. Ich analiza potwierdza znaną opinię, te amatorskie zajmowanie się fotografią bylo udziałem zamożnych warstw: wiaściell ziemskich, inteligencji technicznej (budowniczowie, architekci) i lekarzy. Część z nich należała w 1913 do Polskiego Towarzystwa. Krajoznawczego, gdzie w czasie wycieczek fotografowali najczęśej zabytki architektury.
Mam świadomość, że nie wykorzystałem wszystkich matenalów (zbiory fotografii, akta metrykalne) i te wśród około 9.005 haseł są liczne błędy. Pomimo to, zdecydowałem się zakończyć stałe uzupełnianie materiałów i przekazać leksykon czytelnikom. Nawet w takiej niedoskonalej według mnie postaci, będzie przydatny przy opracowaniu zawartośt zbiorów, publikacji i organizacji wystaw. (...)
Jacek Strzałkowski
Leksykon fotografów na dawnych ziemiach polskich, Pomorzu i Śląsku 1839-1918
- Autor: Jacek Strzałkowski
- Projekt okładki: Bożena Strzałkowska
- Wydawca: anneżob / Jacek Strzałkowski
- Rok wydania: 2019
- ISBN: 978-83-62894-09-3
- Ilość stron: 615
- Wymiary: 150x210mm
- Oprawa: miękka
- Język: polski (wstęp, niemiecki, angielski)
- Wydanie: pierwsze
