Książka "Fotograficzne widzenie tradycji. Obrzędy doroczne na Górnym Śląsku" przygotowana przez Bożenę Kubit składa się z około 150 archiwalnych fotografii pokazujących przeszłość i pozwala zrozumieć zwyczaje, które przetrwały, często w zmienionej formie, do dzisiaj. Katalog został wydany w 2020 roku przez Muzeum w Gliwicach.
Zdjęcia przedstawiają unikatową kolekcję starej fotografii z Działu Etnografii Muzeum w Gliwicach, na których utrwalono tradycyjną, coroczną obrzędowość na Górnym Śląsku.
Album wydany w języku polskim i niemieckim został podzielony na rozdziały Wiosna, Lato, Jesień, Zima, czyli od obrzędów przejścia (pożegnania zimy i powitania wiosny) przez związane ze świętami kościelnymi, pracami gospodarczymi aż po te towarzyszące rodzinnym uroczystościom. To pory roku nadawały rytm zamkniętym cyklom życia człowieka i obrzędów, nieraz mających znaczenie symboliczne, a nawet magiczne. Za sprawą wystawy i katalogu "Fotograficzne widzenie tradycji" będzie można poznać bliżej obrzędy najbardziej charakterystyczne dla Górnego Śląska, których wizerunki zostały utrwalone w latach 20. I 30. XX wieku przez działających na terenie Ziemi Gliwickiej fotografów. Materiał fotograficzny, który znalazł się w przedwojennej kolekcji gliwickiego Muzeum, był wielokrotnie wykorzystywany w latach 20. i 30. XX w. w regionalnych i lokalnych publikacjach książkowych (jak np. w Oberschlesien ein Land deutscher Kultur, Gleiwitz 1921), jak i - a może przede wszystkim – w wydaniach gazetowych. W szczególności zdjęcia te publikowano w "Oberschlesien im Bild", który był ilustrowanym dodatkiem do gazety "Der Oberschlesische Wanderer" - pisze we wstępie do katalogu Bożena Kubit. Jej badaniom zawdzięczamy odkrycie w kolekcji gliwickiego Muzeum między innymi cyklu fotograficznego Paula Schaua, którego zdjęcia również prezentujemy w ramach projektu. Wystawa i katalog "Fotograficzne widzenie tradycji" stanowią w ten sposób interesujące badawczo połączenie płaszczyzny obrzędowości dorocznej z dawną fotografią. Jak pisze autorka we wstępie do katalogu: Obie te sfery w tym przypadku, w przypadku niezwykłego regionu, jakim jest Górny Śląsk, zasługują na szczególną uwagę. "Zachowane na tym obszarze zwyczaje doroczne stanowią najbardziej zajmujący zespół, jaki jeszcze istnieje w granicach Polski. Większość tych zwyczajów należy też do najdawniejszych w Europie Środkowej. Nic też dziwnego, że to, co znajdujemy na Śląsku w zakresie dorocznych zwyczajów obrzędowych, zwraca powszechną uwagę przede wszystkim ze względu na swoją archaiczność" - pisał przed pół wiekiem Mieczysław Gładysz, nestor polskiej etnografii, a także dyrektor Muzeum w Gliwicach w latach 1945–1951. Pomimo tego, że słowa te zapisane zostały ponad 50 lat temu, są one nadal aktualne, a tym bardziej odnoszą się do okresu międzywojennego, którego dotyczy niniejsza publikacja.
Fotograficzne widzenie tradycji. Obrzędy doroczne na Górnym Śląsku
- Tekst: Bożena Kubit
- Kierownik projektu: Anna Piontek
- Projekt graficzny: Bogusław Nikonowicz
- Redakcja językowa i korekta: Anna Zygmanowska
- Wydawca: Muzeum w Gliwicach
- ISBN: 978-83-958071-8-3
- Rok wydania: 2020
- Oprawa: miękka
- Ilość stron: 264
- Język: polski, niemiecki
- Wymiary: 281x242 mm
- Wydanie: pierwsze
Publikacja towarzyszy wystawie "Fotograficzne widzenie tradycji. Obrzędy doroczne na Górnym Śląsku" która została zorganizowana przez Muzeum w Gliwicach w ramach programu "EtnoPolska 2020". Projekt Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury.
Bożena Kubit - etnograf i muzealnik. Od 1984 roku do 2019 pracownik Muzeum w Gliwicach. W latach 1969-2019 kierownik Działu Etnografii w gliwickim Muzeum. Realizowała Liczne wystawy etnograficzne m.in. wystawęstałą "Kultura ludowa regionu gliwickiego" a od 2001 roku autorski cykl badań i ekspozycji poświęconych cykl o wielokulturowości Gliwic, na który złożyły się m.in. wystawy poświęcone Ormianom "Ormianie w Gliwicach", Ewangelikom "Ewangelicy w Gliwicach", Żydom "Żydzi gliwiccy" i Kresowianom "Gliwiccy Kresowianie". Projekt pt. "Schönwald - wieś z przeszłości", dotyczące Bojkowa miał znaczenie międzynarodowe i wpisuje się w idee popularyzowania wielokultrowej historii miasta. Jest autorką licznych publikacji, nie tylko etnograficznych m.in. "Ewangelicy w Gliwicach" z 2003 roku, "Gliwiccy Kresowianie" z 2010 roku, "Max Fleischer i jego dzieło: historia żydowskiego cmentarza i domu przedpogrzebowego w Gliwicach" z 2018 roku. W latach 2008-2011 prezes Oddziału Śląskiego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego.
